Benin Bronzes

Kgotlho ya kwa Benin e le mo pontsheng kwa Motlobong wa Britain

Di-Bronze tsa Benin ke setlhopha sa dipolakate tsa tshipi di le dikete di le mmalwa le ditshwantsho tse di betlilweng tse di neng di kgabisa ntlo ya segosi ya Bogosi jwa Benin, kwa lefelong le jaanong le bidiwang Edo State, kwa Nigeria. Dipolaka tseno tsa tshipi di ne tsa dirwa ke Mokgatlho wa Badiri ba Boronse ba Benin, o jaanong o mo Mmileng wa Igun, o gape o bidiwang Dikotara tsa Igun-Eronmwon. Ka kakaretso, dilo tseno di bopa dikao tse di gaisang tsa botaki jwa Benin mme di ne tsa tlhamiwa go tloga ka ngwagakgolo wa bolesome le bone ke bataki ba batho ba Edo. Dipolaka, tse ka puo ya Edo di bidiwang Ama, di bontsha ditiragalo kgotsa di emela ditlhogo mo hisitoring ya bogosi. Kwantle ga dipolakate, ditshwantsho tse dingwe tse di betlilweng ka kopore kgotsa boronse di akaretsa ditlhogo tsa ditshwantsho, mabenyane le dikarolo tse dinnye.

Boronse jwa Benin jwa lekgolo la bo16 la dingwaga jo bo bontshang lesole la Mopotokisi, jo bo nang le di- manilla kwa morago (Musiamo wa Leipzig wa Thuto ya Ditso).

Dingwe tsa ditshwantsho tse di betlilweng tsa terama di simolotse ka lekgolo la dingwaga la bolesome le bone, fela bontsi jwa kokoanyo e simolotse ka lekgolo la dingwaga la bolesometlhano le la bolesomethataro. Go dumelwa gore "Metlha ya Gauta" e mebedi mo tirong ya tshipi ya Benin e diragetse ka nako ya puso ya ga Esigie (fl. 1550) le ya ga Eresoyen (1735–1750), fa tiro ya bone e ne e fitlhelela boleng jo bo kwa godimo.

lefelo la kobamelo kwa ntlong ya bogosi kwa toropokgolo ya Benin kwa ngwaga wa 1891

Bontsi jwa dipolakate le dilo tse dingwe di tserwe ke masole a Borithane ka nako ya Leeto la Benin la 1897 jaaka fa taolo ya Puso ya Borithane e ne e kopanngwa kwa Borwa jwa Nigeria. Leeto leno le ne la bewa ke metswedi ya Borithane jaaka go ipusolosetsa mo polaong ya setlhopha se se sa tlhomelang sa barongwa ba Borithane le palo e kgolo ya batshodi ba bone ba Aforika ka Ferikgong 1897. Bakanoki bangwe ba motlha oo, ba ba jaaka Dan Hicks, ba bolela gore leeto leno e ne e le karolo ya motseletsele o o anameng wa ditlhaselo tse di neng di rulagantswe pele tsa Yuropa, dikgatlhego tsa bo-imperiale le tsa ikonomi mo Aforika. Morago ga loeto, dikarolo di le makgolo a mabedi di ne tsa isiwa kwa Musiamong wa Borithane kwa Lontone, fa tse dingwe di ne tsa isiwa kwa dimusiamo tse dingwe tsa Yuropa. Palo e kgolo e tshwerwe ke Musiamo wa Borithane le dikokoanyo tse dingwe tse di tlhomologileng kwa Jeremane le kwa United States.

Kgotlho ya kwa Benin e supa lesole la kwa Portugal

Bakanoki ba bofelo jwa lekgolo la bo19 la dingwaga O. M. Dalton le Charles Hercules Read ba ne ba swetsa ka phoso gore kitso ya Benin ya go dira ditshipi e ne e tswa kwa bagwebing ba Mapotokisi, ba ba neng ba ikgolaganya le Benin mo tshimologong ya motlha wa segompieno. Bogosi jwa Benin e ne e le setheo sa tlhabologo ya Aforika nako e telele pele ga bagwebi ba Mapotokisi ba etela, mme diboronse di ne di dirwa kwa Benin pele ga go goroga ga Mapotokisi.Go akanngwa gore ngwao ya go betla ga boronse ya Benin e tswa kgotsa e tlhotlheleditswe ke ya Bogosi jwa bogologolo jo bo gaufi jwa Ife kwa borwabophirima jwa Nigeria.

Fa kokoanyo e itsege jaaka Benin Bronzes, jaaka bontsi jwa "boronse" jwa Aforika Bophirima dikarolo di dirilwe thata ka kopore ya popego e e farologaneng. Gape go na le dikarolo tse di dirilweng ka metswako ya boronse le kopore, ya logong, ya seramiki, le ya lonaka lwa tlou, gareng ga didirisiwa tse dingwe. Dikarolwana tsa tshipi di ne di dirilwe ka go dirisa go latlhela boka jo bo latlhegileng mme di tsewa e le dingwe tsa ditshwantsho tse di betlilweng tse di gaisang tsa Aforika tse di dirilweng ka go dirisa mokgwa ono. Benin e ne ya simolola go gweba ka lonaka lwa tlou, pepere, le makgoba le Mapotokisi kwa bokhutlong jwa lekgolo la bo15 la dingwaga mme ya akaretsa tiriso ya manillas (di-ingots tsa kopore ka sebopego sa dibaga, tse di rekilweng mo Mapotokisi) jaaka motswedi wa tshipi mo setshwantshong sa bona se se setilweng. Koporo ya manillas, e pele go neng go akanngwa gore e tswa kwa Netherlands, jaanong go akanngwa gore e tswa kwa kgaolong ya Rhineland kwa Jeremane.

Botlhokwa jwa Pele ga 1897

Nako ya pele ga 1897, mo pakeng ya bogosi jwa Benin, e ne ya supiwa e le boipuso jo bo lekanyeditsweng le maatla, jo gape bo bidiwang Mmusomogolo wa Edo. Botlhokwa jwa pele ga 1897 jwa Bogosi jwa Benin, jo bo neng bo laolwa ke di-oba, gape bo ne bo akaretsa taolo ya kgwebo le kgaolo le go godisa tlhagiso ya botaki jwa boronse le jwa lonaka lwa tlou. Bogosi jono gape bo ne jwa kopana le dikgwetlho go tswa kwa Maborithaneng ka gonne ba ne ba leka go bona ditsompelo tsa Benin.

Ditso

Bokao jwa loago le popo

Bontsi jwa ditshwantsho tse di takilweng tsa terama di simolotse ka lekgolo la dingwaga la bolesometharo, mme karolo e kgolo ya kokoanyo e simolotse ka lekgolo la dingwaga la bolesometlhano le la bolesomethataro. Go dumelwa gore "Metlha ya Gauta" e mebedi mo tirong ya tshipi ya Benin e diragetse ka nako ya puso ya ga Esigie (fl. 1550) le ya ga Eresoyen (1735–1750), fa tiro ya bone e ne e fitlhelela boleng jo bo kwa godimo.

"Ntlo ya segosi kgotsa kgotlatshekelo ya kgosi ke sekwere, mme e kgolo jaaka toropo ya Haarlem mme e dikologilwe gotlhelele ke lebota le le kgethegileng, jaaka le le dikologileng toropo. E kgaogantswe ka matlo a mantsi a a kgatlhang a segosi, matlo, le difolete tsa batlhanka ba kgosi, mme e akaretsa digalase tse dintle le tse di khurumeditsweng tsa logong go ya go... sekwere se se telele ka kopore e e tshetsweng, e mo go yone go gabilweng ditshwantsho tsa ditiro tsa bone tsa ntwa le dintwa, mme di bolokwa di le phepa thata."

Olfert Dapper, mokwadi wa Mo-Dutch, a tlhalosa Benin mo bukeng ya gagwe ya Tlhaloso ya Aforika (1668)

Bogosi jwa Benin, jo bo neng bo nna mo dikarolong tse di kwa borwa jwa Nigeria ya gompieno fa gare ga lekgolo la dingwaga la bolesome le bone le la bolesomerobongwe, bo ne bo humile ka ditshwantsho tse di betlilweng tsa didirisiwa tse di farologaneng, jaaka tshipi, boronse, logong, lonaka lwa tlou le terra cotta. Ntlo ya segosi ya ga Oba kwa Benin City, e leng lefelo le go neng go dirwa dialetare tsa bagologolwane ba segosi mo go lone, gape e ne e le lefelo la botshelo jo bo raraaneng jwa meletlo ya kgotlatshekelo jo mo go jone Oba wa Benin, batlhabani ba gagwe, dikgosi le batshodi ba maemo a a kwa godimo, baruti, maloko a mekgatlho ya ntlo ya segosi le mekgatlho ya bone ya bagwebi le bagwebi ba dinaga di sele, o ne a tsaya karolo. Ntlo ya segosi, e e neng e le kgobokano e kgolo ya dikago le mabala, e ne e le lefelo la makgolokgolo a dipolakete tsa kopore tse di khutlonnetsepa tse ditshwantsho tsa tsone di bontshang batho le ditiragalo tse di neng di tshedisa kgotlatshekelo.

Dilo tsa boronse le tsa lonaka lwa tlou di ne di na le ditiro tse di farologaneng mo botshelong jwa meetlo le jwa segosi jwa Bogosi jwa Benin. Di ne di dirisiwa thata go kgabisa ntlo ya segosi, e e neng e na le ditiro tse dintsi tsa boronse. Di ne di kaleditswe mo dipilareng tsa ntlo ya segosi ka dipekere tse di neng di phuntswe mo go tsone. Jaaka botaki jwa ntlo ya segosi, maikaelelo a bone a magolo e ne e le go galaletsa Oba, kgosi ya bomodimo, le hisitori ya maatla a gagwe a bogosi kgotsa go tlotla Iyoba wa Benin (mma kgosigadi). Botaki mo Bogosing jwa Benin bo ne jwa nna le mefuta e le mentsi, e mo go yone ditshwantsho tsa boronse le tsa kopore le ditlhogo tsa dikgosi le bomme ba dikgosigadi e leng tsone tse di itsegeng thata. Dijana tsa boronse, ditloloko, mekgabiso, mabenyane, le dintho tsa meetlo le tsona di ne di na le dinonofo tsa bontle le botho, di bontsha bokgoni ba baetsi ba tsona, le ha hangata di fifatswa ke mesebetsi ya tshwantshetso ya ditshwantsho tse betlilweng tsa boronse le tsa manaka a tlou.

Mo Afrika ya boboatsatsi mokgwa wa go latlhela boka jo bo latlhegileng o ne wa tlhamiwa go sa le gale, jaaka fa ditiro tse di tswang kwa Benin di bontsha. Fa kgosi e tlhokafala, motlhatlhami wa gagwe o ne a tla laela gore go dirwe tlhogo ya boronse ya kgosi e e neng e busa pele ga gagwe. Mo e ka nnang ditshwantsho tseno di le 170 di teng, mme tsa bogologolo thata ke tsa ngwagakgolo wa bolesomepedi.Oba, kana kgosi, o ne a dirisa dilo tse go neng go le thata go di bona, tse di jaaka gouta, meno a tlou le boronse. Dikgosi tseno di ne tsa dira gore go kgonege go tlhama diboronse tse dintlentle tsa Benin; ka jalo, dikgotlatshekelo tsa segosi di ne tsa thusa thata mo go tlhabololeng botaki jwa kwa borwa jwa Sahara.Ka 1939, ditlhogo tse di tshwanang thata le tsa Bogosi jwa Benin di ne tsa bonwa kwa Ife, motse o o boitshepo wa Ba-Yoruba, o o neng o le wa lekgolo la dingwaga la bolesome le bone le la bolesome le botlhano. Thibololo eno e ne ya tshegetsa ngwao ya pelenyana e e neng e re ke bataki ba ba tswang kwa Ife ba ba neng ba rutile Benin mekgwa ya go dira tshipi ya boronse. Go lemoga bogologolo jwa thekenoloji kwa Benin go ne ga tswelela pele fa ditshwantsho tseno tse di betlilweng di ne di beilwe ka tlhomamo mo motlheng oo.

Kgatlhego ya Yuropa le Leeto la Benin la 1897

Setlhogo se segolo: Leeto la Benin la 1897

Tshupo ya toropo ya Benin ke motshwantshi wa mo Dutch ka ngwaga wa 1686

Dikao di le mmalwa tsa botaki jwa Aforika di ne di kokoantswe ke Bayuropa pele ga ngwagakgolo wa bolesomerobongwe, le fa dibuka tse di gatisitsweng tsa Yuropa di ne di setse di akaretsa ditshwantsho tsa Benin City le tsa ntlo ya segosi ya ga oba go tloga kwa tshimologong ya dingwaga tsa bo 1600 go ya pele. Ke fela kwa tshimologong ya ngwagakgolo wa bolesomerobongwe, fa bokoloniale le tiro ya borongwa di ne di simolola, fa dipalo tse dikgolo tsa ditiro tsa Aforika di ne tsa simolola go isiwa kwa Yuropa, kwa di neng tsa tlhalosiwa jaaka dilo tse di bonolo tsa go itse tsa ditlhopha tsa bodumedi tsa "boheitane". Boikutlo jono bo ne jwa fetoga morago ga Leeto la Benin la 1897.

Ka 1897, motlatsa-moemedi-kakaretso James Robert Phillips, wa Lefapha la Sireletso la Lebopo la Niger, mmogo le badiredibagolo ba bangwe ba le barataro ba Boritane, borakgwebo ba le babedi, baranodi le batshodi ba le 215, ba ne ba .e ne ya simolola go ya kwa Benin go tswa kwa boemakepeng jo bonnye jwa Sapele, kwa Nigeria, Go ganetsanwa ka boikaelelo jwa mmatota jwa loeto lono. Maikaelelo a boemedi jo bo boletsweng e ne e le go buisana le Oba wa Benin, fa borahisitori bangwe ba nganga gore e ne e le thomo ya go tlhotlhomisa e e neng e itira boemedi jwa kagiso jwa bodipolomate ka maikaelelo a go menola kgosi (Oba) ya Benin kwa bofelong. Le fa ba ne ba file lefoko la ketelo ya bone e e ikaeletsweng, moragonyana ba ne ba itsisiwe gore loeto lwa bone lo tshwanetse go diega, ka gonne ga go na motswakwa yo o neng a ka tsena mo motseng fa go ntse go dirwa dingwao; le fa go ntse jalo, batsamai ba ne ba itlhokomolosa tlhagiso mme ba tswelela ka loeto lwa bone. Ba ne ba lalelwa kwa borwa jwa toropo ke batlhabani ba Oba, mme ke Bayuropa ba le babedi fela ba ba neng ba falola polao e e neng ya latela.

Tshupo ya toropo ya Benin ka ngwaga wa 1897, e tshwantshitswe ke motho wa kwa Britain o o mo pusong

Dikgang tsa tiragalo e di ne tsa fitlha kwa Lontone malatsi a le robedi morago ga foo mme go ne ga rulaganngwa letsholo la kotlhao la sesole sa lewatle ka bonako, le le neng le tshwanetse go kaelwa ke Admiral Harry Rawson. Masole a Borithane a ne a thuba le go senya Toropo ya Benin. Morago ga tlhaselo, bafenyi ba ne ba tsaya ditiro tsa botaki tse di neng di kgabisa Ntlo ya Segosi le matlo a bonno a batho ba maemo, tse di neng di kokoantswe mo makgolong a dingwaga a le mantsi. Go ya ka pego ya semmuso ya tiragalo e e e kwadilweng ke Maesemane, tlhaselo e ne e tshwanetse ka gonne batho ba lefelo leo ba ne ba laletse thomo ya kagiso, le ka gonne leeto le ne la golola baagi mo pusong ya botshosetsi.[ Buka ya 2020 e akantsha gore; "fa e sale ka dingwaga tsa bo 1960, borahisitori ba ntse ba tlhaloganya ka botlalo leeto la go tlosa Oba Ovonramwen Nogbaisi (Overami) yo o neng a amogetse setulo sa bogosi ka 1888, e seng jaaka go ipusolosetsa, mme e le go laelwa ke pholisi ka nako e telele go nna le kganetso e e dikologileng." ka kgonagalo ya go boela ga segompieno ga diboronse kwa Benin.

Ditiro tse di tserweng ke Maborithane e ne e le letlotlo la ditshwantsho tse di betlilweng tsa boronse le tsa lonaka lwa tlou, go akaretsa le ditlhogo tsa dikgosi, ditlhogo tsa ga mmaagwe kgosigadi, ditshwantsho tsa lengau, ditloloko le palo e kgolo ya ditshwantsho tse di betlilweng ka ditshwantsho tse di kwa godimo, tse tsotlhe di neng di dirilwe ka botswerere jwa go latlhela boka jo bo latlhegileng. Ka 1910, mmatlisisi wa Mojeremane Leo Frobenius o ne a dira loeto lwa go ya kwa Aforika ka maikaelelo a go kokoanya ditiro tsa botaki jwa Aforika go di tsenya mo dimusiamong tsa naga ya gagwe. Gompieno gongwe go setse dikarolo di le mmalwa fela tse di ka nnang masome a matlhano kwa Nigeria le fa dikarolo di ka nna 2 400 di tshwerwe mo dikokoanyong tsa Yuropa le Amerika.

Dithekiso tse di latelang, dipusetso le go busediwa gae

Dipokello tse pedi tse kgolo ka ho fetisisa tsa Benin Bronzes di fumaneha Musiamong wa Ethnological wa Berlin le Musiamong wa Borithane London, ha pokello ya boraro e kgolo ka ho fetisisa e fumaneha dimusiamo tse mmalwa Nigeria (haholoholo Musiamo wa Naha wa Nigeria Lagos).

Fa e sa le Nigeria e bona boipuso ka 1960, e ntse e batla go busediwa ga boronse makgetlo a le mmalwa. Go nnile le kganetsano e e tseneletseng ka ga lefelo la boronse le le kgakala le lefelo le di tswang kwa go lone. Gantsi, go boa ga bone go ile ga tsewa e le sesupo sa go busediwa ga kontinente ya Aforika kwa gae. Dilo tse di dirilweng ka diatla di fetogile kgetse ya teko mo ngangisanong ya boditšhabatšhaba ka ga go busediwa, e e ka bapisiwang le ya Elgin Marbles, mme di thusitse go fetola maikutlo ka ga go busediwa kwa gae.

Go simolola ka 1950, Musiamo wa Boritane o ne wa rekisetsa puso ya Nigeria Boronse jwa Benin jo bo fetang 30. Ka nako eo, motlhokomedi wa musiamo ono, e bong Hermann Braunholtz, o ne a bolela gore, le mororo di ne di dirilwe ka bongwe, mo dipolakeng di le 203 tse musiamo ono o neng wa di bona ka 1898, di le 30 e ne e le dikhopi; ka gonne e ne e le ditshwantsho tse di tshwanang, o ne a swetsa ka gore di ne di sa tlhokege mo musiamong.Thekiso e ne ya ema ka 1972, mme moitseanape wa botaki jwa Aforika wa musiamo o ne a re o di ikotlhaela.

Ka 1953, Sotheby's e ne ya rekisa tlhogo ya Boronse ya Benin ka £5,500 fa thekiso ya rekoto ya pele e ne e le £780. Ka 1968, Christie's o ne a rekisa tlhogo ya Benin e e neng ya bonwa ke lepodise mo ntlong ya moagelani wa gagwe ka £21,000. Ka 1984, Sotheby’s e ne ya fantisa polaka e e neng e bontsha seopedi; boleng jwa yone bo ne bo fopholediwa go fa gare ga £25,000 le £35,000 mo lenaaneng la difantisi. Ka 2015, tlhogo ya Boronse ya Benin e ne ya rekisediwa mokgoboketsi wa poraefete ka tuelo ya rekoto ya dimilione di le £10.

Ka 2018, go ne ga dirwa tumalano magareng ga Setlhopha sa Dipuisano sa Benin le puso ya Borithane go busetsa Diboronse tsa Benin gore go tle go dirwe pontsho ya nakwana kwa Musiamong o mošwa wa Segosi wa Benin kwa Edo State. Setlhopha seno se na le baemedi ba dimusiamo di le mmalwa tsa boditšhabatšhaba, Kgotlatshekelo ya Segosi ya Benin, puso ya Edo State, le Khomišene ya Bosetšhaba ya Nigeria ya Dimusiamo le Difikantswe (NCMM). Ka 2015, Mark Walker o ne a busetsa Diboronse dingwe tsa Benin tse di neng di tserwe ke rraagwemogolo ka nako ya fa Bogosi jwa Benin bo ne bo dikaganyeditswe; o ne a amogelwa ke Kgosana Edun Akenzua kwa Toropong ya Benin. sekolo se se golwane sa Aberdeen e ne ya dumalana ka Mopitlwe 2021 go busetsa tlhogo ya boronse ya Oba e e neng e rekilwe kwa fantising ka 1957. Go busediwa ga dithoto go ne ga wediwa kwa moletlong wa go neela dithoto o o neng o tshwerwe ka di 28 Diphalane 2021.

Ka Moranang 2021, puso ya Jeremane e ne ya bolela gore Diboronse tsa Benin tse di "thubilweng" di tla busediwa mo dikokoanyong tsa setšhaba tsa Jeremane ka 2022. Hartmut Dorgerloh, mokaedi wa Foramo ya Humboldt, e e akaretsang Musiamo wa Ditso wa Berlin, o ne a bolela kwa tiragalong ya bobegadikgang gore thulaganyo e ntšha ya musiamo wa Berlin ga go akanngwe". Gape ka Moranang 2021, Kereke ya Engelane e ne ya solofetsa go busetsa diboronse tse pedi tsa Benin tse di neng tsa newa e le dimpho go Mobishopomogolo wa nako eo wa Canterbury Robert Runcie ka 1982. Diboronse tseno di ne di diretswe go nna le seabe mo kokoanyong ya Musiamo wa Segosi wa Benin wa isagwe.[needs update] Mo go yone kgwedi eo, Musiamo wa Horniman kwa Lontone Borwa o ne wa re o akanyetsa kgakololo ya semolao malebana le go busetsa ditiro di le 49 go tswa kwa Benin City, go akaretsa le Diboronse di le 15 tsa Benin, tse di mo diatleng tsa one.

Go tsibogela go gana ga Musiamo wa Borithane go go tswelelang go busetsa diboronse tsa Benin tse di thubilweng, Iyase (tona-kgolo ya setso) ya Bogosi jwa Benin o ne a sirolola letlapa le legolo go gaisa la boronse go fitlha ga jaana ka 30 Phukwi 2021. Letlapa le na le ditone di feta 2 tsa kopore mme le dirilwe ke mongwe wa ditlogolwana tsa ga Iyase Lukas Osarobo Zeickner-Okoro. E bidiwa Go Boa ga ga Oba Ewuare go tshwantshetsa tumelo ya Benin ya go tsalwa sesha le go simolola gape ga Motlha wa Boronse wa Benin ka nako ya puso ya ga Oba Ewuare II.

Ka Diphalane 2021, Jesus College e ne ya itsise gore e tla busetsa setshwantsho se se setilweng sa koko, se se bidiwang Okukor, kwa Nigeria morago ga gore setlhopha sa baithuti se bontshe botlhokwa jwa sone mo hisitoring jaaka selo se se thubilweng. Sefikantswe seno se ne se tlositswe mo pontshong ka 2016 morago ga dipitso tsa gore se busediwe kwa gae; morago ga dipatlisiso tse di dirilweng ke Setlhopha sa Tiro sa Legacy of Slavery sa kholetšhe, go ne ga tlhomamisiwa gore sefikantswe seno se tserwe ka tlhamalalo kwa kgotlatshekelong ya Benin pele ga se newa kholetšhe ke rraagwe moithuti mongwe ka 1905.[68] Ka Tlhakole 2022, Okukor le boronse jo bo busitsweng ke sekolo se se golwane Aberdeen di ne tsa amogelwa kwa ntlong ya segosi kwa Benin City ke Oba wa Benin, Ewuare II. Ka Sedimonthole 2022, sekolo se se golwane sa Cambridge e ne ya fetisetsa semolao bong jwa dilo tsa botaki tsa Benin tse di fetang 100 go tswa kwa Musiamong wa yone wa Thutamarope le Thuto-Batho go ya kwa NCMM. Mmuelli wa musiamo o boletse hore jwalo.

Tlhotlheletso mo Botaking jwa Segompieno jwa Aforika

Pokello ya dintho tse utswitsweng mmusong wa Benin ka 1897, e bile le tshusumetso e kgolo le e kgolo bonono ba Aforika.Dintho di tsejwa ka bonono ba tsona bo rarahaneng le bohlokwa ba nalane.

Seabe sa tsona se feta bontle, boswa jwa setso le kemedi ya Dilo tsa Botaki tsa Aforika ka kakaretso.

Thekeniki

Go latlhela ga boronse go dirisiwa mokgwa wa boka jo bo latlhegileng. Tshipi e e nyerolotsweng e tshelwa mo sebopegong.

Le fa ditiro tseno ka kakaretso di bidiwa Benin Bronzes, di dirilwe ka dilo tse di farologaneng. Tse dingwe di dirilwe ka kopore, e tshekatsheko e bontshitseng gore ke motswako wa kopore, zinki le lloto ka dilekanyo tse di farologaneng. Tse dingwe ga di na tshipi, di dirilwe ka logong, seramiki, lonaka lwa tlou, letlalo kgotsa letsela.

Dilo tse di dirilweng ka logong di dirilwe ka thulaganyo e e raraaneng. E simolola ka kutu ya setlhare kgotsa kala mme e betlilwe ka tlhamalalo. Motaki o bona sebopego sa bofelo sa tiro go tswa mo bolokong jwa logong. Ka go ne go tlwaelegile go dirisa logong lo lo sa tswang go segiwa mo ditshwantshong, fa setshwantsho se sena go wediwa boalogodimo bo ne bo tshubiwa go thibela go phanyega fa se omisiwa. Seno gape se ne sa letla ditiro tsa botaki tsa polychromatic, tse di neng tsa fitlhelelwa ka go dirisa go segwa ka thipa le go dirisa dipigment tsa tlholego tse di dirilweng ka oli ya merogo kgotsa oli ya palema. Mofuta ono wa mafura, o o neng o dirwa gaufi le mosi o o tswang kwa magaeng, o ne wa dira gore ditshwantsho tse di betlilweng tsa logong di nne le patina e e tshwanang le tshipi e e rusitseng.

Ditshwantsho tse di bontshitsweng mo diboronseng di ne di latlhetswe ka phokotso ka dintlha tse di segilweng mo sekaong sa boka. Bataki ba sebetsang ka boronse ba ne ba hlophisitswe ho ba mofuta wa mokgatlo tlasa taelo ya borena mme ba ne ba dula sebakeng se ikgethileng sa ntlo ya borena tlasa taolo e tobileng ya Oba. Ditiro tse di neng di dirwa ka go dirisa go latlhela boka jo bo latlhegileng di ne di tlhoka go nna le bokgoni jo bogolo. Boleng jwa tsone bo ne bo le kwa godimo fa kgosi e ne e le maatla thata, mme seno se ne sa mo letla go thapa palo e ntsi ya baitseanape.