Jump to content

Burundi

Go tswa ko Wikipedia

Lefatshe la Burundi[1] le ka semmuso le bidiwang Republic of Burundi[2] ke lefatshe le le se nang lewatle mo Afrika Botlhaba. Lefatshe le na le kwa Great Rift Valley mo gare ga kgaolo ya African Great Lakes le East Africa, e na le baagi ba ba fetang diketekete di le lesome le bone. Lefatshe le na le bapile le molelwane wa Lefatshe la Rwanda kwa bokone, Tanzania kwa botlhaba le borwabotlhaba, le Democratic Republic of the Congo kwa bophirima; le Letsha la Tanganyika kwa molelwaneng wa lefatshe kwa borwabophirima. Toropokgolo ya lefatshe le ke Gitega mme toropo e kgolo go di feta tsotlhe ke Bujumbura.

Batho ba morafe wa Ba-Twa, Ba-Hutu le Ba-Tutsi ba ntse ba sale ntse mo lefatshneg la Burundi dingwaga dile makgolo ale matlhano. Lefatshe la Burundi le nale dingwaga di le masome a mabedi ele bogosi jo bo ipusang ka nosi. Ka ngwaga wa 1885, e ne ya nna karolo ya kolone ya Jeremane ya German East Africa. Morago ga Ntwa ya Ntlha ya Lefatshe le go fenngwa ga Jeremane, Lekgotla la Kgolagano ya Ditšhaba le ne la laela gore dinaga tsa Burundi le Rwanda e e bapileng le yone di neelwe Belgium go nna naga e e kopaneng e e bidiwang Rwanda-Urundi. Morago ga Ntwa ya Lefatshe II, lefelo leno le ne la fetolwa go nna United Nations Trust Territory. Burundi e ne ya bona boipuso ka 1962 mme kwa tshimologong e ne ya tswelela e le puso ya segosi. Le fa go ntse jalo, go ne ga nna le phetogo ya puso ka 1966 e e neng ya dira gore puso ya segosi e tseelwe sebaka ke puso ya puso ya puso ya puso ya lekoko le le lengwe fela, mme mo dingwageng tse 27 tse di neng tsa latela, Burundi e ne ya busiwa ke setlhopha sa babusaesi ba Ba-Tutsi mme segolobogolo go ne ga nna le kgailo ya morafe wa Bahutu ka 1972. Ka Phukwi 1993, Melchior Ndadaye o ne a nna moporesidente wa ntlha wa Mohutu wa kwa Burundi morago ga ditlhopho tsa ntlha tsa boporesidente tsa makoko a le mantsi mo nageng eo. Go bolawa ga gagwe dikgwedi di le tharo moragonyana ka nako ya fa go ne go lekelediwa go menola puso go ne ga tsosa Ntwa ya Selegae ya Burundi e e neng ya tsaya dingwaga di le 12. Ka ngwaga wa 2000, go ne ga amogelwa Tumalano ya Arusha, e e neng ya tsenngwa thata mo molaotheong o mosha ka 2005. Fa e sale ka ditlhopho tsa morago ga ntwa tsa 2005, lekoko le le busang mo nageng e ntse e le Khansele ya Bosetšhaba ya Tshireletso ya Temokerasi e e eteletsweng pele ke Bahutu  ⁇  Mabotho a Tshireletso ya Temokerasi (CNDD ⁇ FDD), e e latofadiwang ka bophara ka puso e e gatelelang le go tsweletsa rekoto e e bokoa ya ditshwanelo tsa botho mo nageng.[3]

  1. Help:IPA/English - Wikipedia
  2. Kirundi - Wikipedia
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Tutsi