Hadiza Bala Usman
Hadiza Bala Usman | |
---|---|
![]() | |
Mogakolodi yo o Kgethegileng wa Kgokaganyo ya Pholisi go tautona | |
Assumed office 19 Seetebosigo 2023 | |
President | Bola Tinubu |
Mokaedi-Motsamaisi wa Taolo ya Maemakepe a Nigeria | |
In office 11 Phukwi 2016 – 6 Motsheganong 2021 | |
Pele Ga Gagwe | Habibu Abdullahi |
Morago Ga Gagwe | Mohammed Bello-Koko |
Ka Ga Ena | |
O tsetswe | Hirikgong 2 1949(dingwaga 49) Zaria, Mmuso wa Kaduna , Nigeria |
Mokgatlho | All Progressives Congress (2013–le gompieno) |
Dikamano tse dingwe tsa sepolotiki | Peoples Democratic Party (go fitlha ka 2010) Congress for Progressive Change (2010–2013) |
Botsalano | Bala Usman (ntate ) Abdullahi Bayero (ntate mogolo) |
Bana | 2 |
Alma mater | Ahmadu Bello University University of Leeds |
Hadiza Bala Usman (yo o tshotsweng ka Ferikgong e tlhola malatsi ale mabedi ka1976) ke mopolotiki wa Nigeria yo o neng a dira jaaka mokaedi-motsamaisi wa Bothati jwa Maemakepe a Nigeria go tloga ka 2016 go fitlha ka 2021.[1] O kile a nna mookamedi wa badiri ba mmusi wa mmuso wa Kaduna go tloga ka 2015 go fitlha ka 2016.[2]O ne a tlhomiwa go nna mogakolodi yo o kgethegileng wa Pholisi le Central Delivery Coordination Unit (CDCU) go Tautona Bola Tinubu ka Seetebosigo 2023 mmogo le Hannatu Musawa[3] yo ga jaana a direlang jaaka Tona ya Botaki, Setso le Itsholelo yatlhamo ya Nigeria.
Fa e sale ka 2014, ke mongwe wa basimolodi-mmogo ba letsholo la Busetsa Basetsana ba Rona,gape ke mongwe wa bathei ba lekgotla la All Progressives Congress.[4]
Botshelo jwa pele le thuto
[fetola | Fetola Motswedi]Hadiza Bala Usman o belegwe ka di Ferikgong e tlhola malatsi ale mabedi ka 1976 kwa Zaria mo lelapeng le le busang la Ba-Fulani ba morafe wa Sullubawa. Rraagwe, Yusufu Bala Usman, setlogolo sa Sarkin Katsina Muhammadu Katsina Dikko, e ne e le moitsedipalo le morutegi yo o itsegeng yo o tlhoma Setheo sa Tlhabololo ya Demokerasi, Patlisiso le Katiso kwa Zaria. Rremogolo wa gagwe, Abdullahi Bayero (rraagwe mmemogolo wa ga rraagwe), e ne e le Emir wa bo lesome wa Kano go tloga ka 1926 go fitlha ka 1953, rremogolo wa ga rraagwe e ne e le Durbin Katsina, malome wa gagwe e ne e le Usman Nagogo Emir wa Katsina mme rremogolo wa gagwe e ne e le Sarkin Katsina Muhammadu Dikko (rraagwe rremogolo wa ga rraagwe). [5]
Hadiza o goletse kwa lefelong ya mmadikolo wa Ahmadu Bello kwa Zaria, kwa rraagwe a neng a bereka gone.[6] O simolotse dithuto tsa gagwe kwa sekolong se sebotlana sa badiri ba mmadikolo mme a tswelela go wetsa dithuto tsa gagwe tsa isekolo se segolwane. Ka 1996, o ne a ikwadisa kwa mmadikolo mme a bona degree ya gagwe ya ntlha mo tsamaisong ya kgwebo ka 2000. Moragonyana o ne a bona degree ya masters mo dithutong tsa tlhabololo go tswa kwa mmadikolo wa Leeds ka 2009.[7]
tiro
[fetola | Fetola Motswedi]Tiro mo lephateng le le ikemetseng ka nosi
[fetola | Fetola Motswedi]Ka 1999, o ne a fetsa ngwaga kwa Bogareng jwaa Tlhabololo ya Temokerasi le Katiso ya Patlisiso kwa Zaria e le mothusa patlisiso.[8]
Morago ga moo o ne a bereka kwa offising ya Dikgwebo Bureau ya Dikgwebo tsa Setšhaba go tloga ka Phukwi 2000 go fitlha ka Phatwe 2004 e le motsamaisi wa dikgwebo. Go tloga ka Phalane 2004 go fitlha ka Ferikgong 2008, morago ga moo o ne a thapiwa ke UNDP mo Tsamaisong ya Kgaolo ya Motsemogolo wa Bosetšhaba jaaka mothusi yo o kgethegileng wa Tona mo go tsenyeng tirisong ga thulaganyo.
Ka 2011, Hadiza o ne a dira letsholo mme a latlhegelwa ke kgaolotlhopho ya puso ya Musawa/Matazu jaaka ntlhopheng wa Congress for Progressive Change.[9] Morago ga moo o ne a nna leloko la Setlhopha sa Puso e e Siameng kwa Nigeria, e leng mokgatlho o e seng wa puso, jaaka mokaedi wa lefatshe wa leano go simolola ka 2011 go fitlha ka Phukwi 2015.
Ka 2014, morago ga go gapiwa ga basetsana ba sekolo sa Chibok ke Boko Haram,[10] Hadiza Bala o ne a simolola setlhopha sa letsholo la Bring Back Our Girls go dira gore batho ba lemose le go buelela go namolwa ga basetsana ba sekolo ba ba tserweng ka dikgoka.[11] O tlhophile mmala o mohibidu mo letsholong ka gonne ke letshwao la "tlhobaelo, kotsi, tlhagiso."[12] Hadiza Bala Usman le ene o ne a thusa go gokaganya dikopano le batsadi ba basetsana ba ba tserweng ka dikgoka le maloko a puso ya Nigeria.[13] O tsweletse go ipelaetsa le setlhopha go fitlha ka 2016.[14]
Tiro mo lephateng la puso
[fetola | Fetola Motswedi]Ka 2015, morago ga go tlhophiwa ga gagwe Mmusisi Nasir Ahmad el-Rufai o ne a mo tlhoma go nna Moeteledipele wa Badiri ba Mmusi wa mmuso wa Kaduna, ka jalo a nna mosadi wa ntlha go nna mo maemong ao.[15] O ne a tlhomiwa go nna Mokaedi Motsamaisi wa Maemakepe a Nigeria (NPA) ka Phukwi 2016 ke tautona Muhammadu Buhari.[16] Go tlhomiwa ga gagwe go ne ga baka dikganetsano tse dintsi ka bontsi bo ne bo bona go tlhophiwa ga gagwe go ikaegile ka loetso mme ba belaela gore a o tshwanelega go dira tiro eo.[17] Ka Motsheganong tlhola malatsi ale borataro ka, 2021, Tautona Muhammadu Buhari o ne a dumelana le go emisiwa ga gagwe jaaka Motsamaisi wa Taolo ya Maemakepe a Nigeria (NPA).[18] Hadiza, yo o sa tswang go tlhomiwa gape mo pakeng ya bobedi, o ne a emisiwa morago ga go lwa ga setšhaba le tona ya dipalangwa ya nako eo Rotimi Amaechi.[19][20] E ne e le Mothusa Mokaedikakaretso wa Tsamaiso wa Lekgotla la Letsholo la Botautona la Tinubu/Shettima APC la ditlhopho tsa botautona tsa 2023. Buka ya gagwe, Go Gata ka Menwana: Odyssey ya me kwa Bothating jwa Maemakepe a Nigeria, e ne ya gatisiwa ke TheCable Books ka Moranang 2023.[21]
Ka Seetebosigo 2023, o ne a tlhomiwa go nna Mogakolodi yo o Kgethegileng wa tautona ka ga Kgokaganyo ya Pholisi ke Bola Ahmed Tinubu.[22]
Botshelo jwa motho
[fetola | Fetola Motswedi]Hadiza Bala Usman o ne a nyetswe mosekaseki wa itsholelo Tanimu Yakubu Kurfi yo o neng a direla ka fa tlase ga tautona wa pele (yo o tlhokafetseng) Umaru Musa Yar'adua jaaka mogakolodi wa itsholelo mme mmogo ba na le basimane ba babedi.[12]
Temogo
[fetola | Fetola Motswedi]O amogetswe ka ditsela tse di farologaneng ka diphitlhelelo tsa gagwe mo lephateng la mawatle jaaka Kgosigadi ya Mawatle[23] le tirelo ya setšhaba ya Nigeria mo gare ga Baeteledipele ba ba ka fa tlase ga dingwaga di le masome a matlhano mo Tirelong ya Setšhaba ka 2021 fa a ne a amogela sekgele sa mokhuduthamaga yo o tlhomologileng wa mosadi mo tirelong ya setšhaba (Mawatle) mmogo le basadi ba bangwe ba ba tlhageletseng mo tirelong ya setšhaba ka 2021.
Metswedi
[fetola | Fetola Motswedi]- ↑ "Why Buhari suspended NPA boss Hadiza - Presidency". 6 May 2021. Retrieved 2025-03-13
- ↑ Adi, Femi (29 June 2015). "El-Rufai names Hadiza Bala Usman, First Female Chief of Staff". The NEWS Nigeria. Retrieved 2025-03-13 – via thenewnigeria.com.ng.
- ↑ Yekeen, Akinwale (19 June 2023). "Tinubu appoints Hadiza Bala Usman, Hannatu Musawa as special advisers". TheCable.
- ↑ Abdullahi, Musa (18 February 2015). "#BringBackOurGirls Campaign Coordinator Urge Nigerians To Vote In APC & Vote Out PDP Government". NewsWire NGR. Retrieved 2025-03-11
- ↑ "Profile Of The New NPA Boss, Hadiza Bala Usman". NTA.ng. Retrieved 2025-03-13
- ↑ Wallis, William (12 December 2014). "Women of 2014: Hadiza Bala Usman". Financial Times. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Management Team". Nigerian Ports Authority. Retrieved 2025-03-11
- ↑ "Event Speakers". WimBiz. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "I'M NOT INTIMIDATED BY MALE OPPONENTS — HADIZA BALA USMAN". Nigerian Voice. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Kidnap of Schoolgirls Triggers Worldwide Awareness Drive". The Saturday Star (South Africa). 10 May 2014. Archived from the original on 3 February 2018. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "WMC Live #114: Sharon Isbin, Rossana D'Antonio, Hadiza Bala Usman". Women's Media Center Live. 14 February 2015. Retrieved 2025-03-13
- ↑ 12.0 12.1 Oduah, Chika (16 July 2014). "Hadiza Bala Usman: Her Father's Daughter". Metropole. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Nigeria Leader's Meet with Missing Girls' Parents 'Rescheduled'". Anadolu Agency. 16 July 2014. Archived from the original on 3 February 2018. Retrieved 2025-03-13
- ↑ Ezeamalu, Ben (4 January 2016). "#BringBackOurGirls Movement fumes over Boko Haram defeat claim, to march on Presidential Villa". Premium Times. Retrieved 2025-03-13.
- ↑ Agabi, Chris (19 August 2017). "I go to bed at 9:00pm – Hadiza Bala Usman". Daily Trust. Archived from the original on 13 February 2020. Retrieved 2025-03-13
- ↑ Nsehe, Mfonobong. "Meet Hadiza Bala Usman, The Incredible Young Woman Running Nigeria's Port Authority". Forbes. Retrieved2025-03-13
- ↑ "Hadiza Bala-Usman's appointment at NPA sparks controversy". Ripples Nigeria. 18 July 2016. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Buhari suspends Hadiza Bala Usman as NPA MD". Premium Times. 6 May 2021. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Presidency suspends NPA MD, Hadiza Bala-Usman". The Nation Newspaper. 6 May 2021. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Please grow up and stop all these lies: Hadiza Bala Usman replies Amaechi". PM News.
- ↑ "BOOK REVIEW: Stepping on Toes: Hadiza Bala Usman on navigating stormy waters of public office". Premium Times.
- ↑ Oduah, Henry (19 June 2023). "Tinubu appoints Hadiza Bala Usman special adviser". QED.NG. Retrieved 2025-03-13
- ↑ "Queen Maritime Award". Trade News Wire. Archived from the original on 5 May 2021. Retrieved 2025-03-13
Metswedi e mengwe
[fetola | Fetola Motswedi]- puisano e bolotswe ka 2016-04-01 kwa Wayback Machine on Women's Media Center Live
- Hadiza Bala Usman Biography