Kgwebo ya dikhutlo tse tharo

Mokgwa wa tlwaelo wa kgwebo ya khutlo tse tharo

Kgwebo ya dikhutlo tse tharo ya makgoba, sukiri le bojalwa jwa rum, e New England e neng e le sekhutlo sa boraro mo boemong jwa Yuropa .

Keetane e ya leoto e dirisiwa go golega batho mo motseng. Gantsi mofuta o wa keetane ya maoto o dirisiwa go ba tshwara bosigo jotlhe. Legolegwa le ne le kgona go gatela pele fela ka go sutasuta. Fa mabanta a sena go bofelelwa mo dinaong, ke modiri wa tshipi fela yo o neng a ka a bofolola.

Kgwebo ya dikhutlo tse tharo kgotsa kgwebo ya khutlotharo ke kgwebo magareng ga maemelodikepe kgotsa dikgaolo tse tharo. Kgwebo ya dikhutlo tse tharo gantsi e fetoga fa kgaolo e na le dithoto tsa thomelontle tse di sa tlhokegeng mo kgaolong e diromelwateng tsa yone tse dikgolo di tswang kwa go yone. E dirisitswe go fokotsa go sa lekalekane ga kgwebo magareng ga dikgaolo tse di farologaneng.

Sekai se se umakiwang thata sa kgwebo ya dikhutlo tse tharo ke kgwebo ya makgoba ya Atlantic, mme go ne go na le dikai tse dingwe. Tseo di akaretsa go rwalwa ga dithoto tse di dirilweng ka lekgolo la dingwaga la bolesome le bosupa go tswa kwa Enyelane go ya kwa New England le Newfoundland, morago ga moo tlhapi ya cod e e omisitsweng go tswa kwa Newfoundland le New England go ya kwa pheninsuleng ya Mediterranean le Iberia, go latelwa ke dithoto tsa gauta, selefera, oli ya motlhware, motsoko, maungo a a omisitsweng go boela kwa Enyelane, le "disaka" tsa mofine go boela kwa Enyelane. Dikomponi tsa lewatle di ne di bitsa kgwebo e ya Atlantic "kgwebo ya dikgetsi." Sekai se sengwe e ne e le dithoto ka kakaretso go tswa kwa Borithane go ya kwa Australia, magala a Australia go ya kwa China, morago ga moo tee le silika go boela kwa Borithane.

Palo ya makgoba a a neng a tsena mo sekepeng go ya kwa Amerika go tloga ka 1450 go fitlha ka 1800 go ya ka mafatshe^{[citation needed]}

Kgwebo ya makgoba ya Atlantic e ne e dirisa thulaganyo ya diphapanyetsano tsa ditsela tse tharo tsa transatlantic – tse di neng di itsege mo ditsong jaaka kgwebo ya dikhutlo tse tharo – e e neng e dirwa magareng ga Yuropa, Aforika, le Amerika go tloga ka ngwagakgolo wa bolesome le borataro go ya go wa bolesome le boferabongwe. Badiri ba Yuropa ba ne ba laisa dikepe tsa makgoba, mme ba ne ba romela dithoto tse di dirilweng tsa Yuropa tse e neng e le tsa dikomponi tsa kgwebo kwa Aforika Bophirima go ya go rwala makgoba, a ba neng ba a romela kwa Amerika, segolobogolo kwa Brazil le kwa ditlhaketlhakeng tsa Caribbean. Sa ntlha, kwa Aforika Bophirima, bagwebi ba ne ba rekisa kana ba ananya dilo tse di dirilweng ke Yuropa le makgoba a lefelo leo gore ba bone makgoba. Morago ga moo badiri ba dikepe ba ne ba isa makgoba, le dithoto tse di setseng tse di dirilweng ke Yuropa, kwa Amerika kwa bagwebi ba dikepe ba neng ba rekisa makgoba le dithoto tse di dirilweng ke Yuropa go beng ba masimo. Morago ga moo bagwebi ba ne ba reka sukiri le molasses go tswa go beng ba masimo mme badiri ba ne ba di romela kwa dikoloning tsa Amerika Bokone (moragonyana Amerika), kwa bagwebi ba neng ba rekisa dithoto tse di setseng tsa dithoto tse di dirilweng ke Yuropa le makgoba, mmogo le sukiri le molasses go tswa kwa masimong go ya kwa bareking ba selegae, mme morago ga moo ba reke dilo tsa Amerika Bokone go di rekisa kwa Yuropa, di akaretsa motsoko, sukiri, cotton rum, raese, dikwata le matlalo a diphologolo.

Tatlhegelo ya sekepe sa makgoba sa Luxborough Galley ka 1727 ("I.C. 1760"), se se latlhegileng mo leotong la bofelo la kgwebo ya dikhutlo tse tharo, magareng ga Caribbean le Borithane.

Kgwebo eo, ka bontsi jwa kgwebo, e ne e le thata le Amerika Borwa, kwa bontsi jwa makgoba a neng a rekisiwa gone, mme sekai sa bogologolo se se neng se rutwa mo dithutong tsa lekgolo la bomasome mabedi la dingwaga ke kgwebo ya bokolone ya molasses, e e neng e akaretsa kgwebo e e dikologang ya makgoba, sukiri (gantsi e le ka sebopego sa metsi, jaaka molasses), le bojalwa jwa rum fa gare ga Aforika Bophirima, West Indies7 le dikolone tsa Amerika Bokone wa Borithane ka makgolokgolo a bolesome le bosupa le a bolesome le boferabobedi a dingwaga. Mo kgwebong eno ya dikhutlo tse tharo makgoba a ne a jala sukiri e e neng e dirisiwa go titiela bojalwa jwa rum, jo ​​morago ga moo bo neng bo rekisiwa ka makgoba a mangwe. Mo potologong eno tsela ya lewatle e e yang kwa bophirima go tswa kwa Aforika go ya kwa West Indies (mme moragonyana, gape go ya kwa Brazil) e ne e itsiwe e le Middle Passage; morwalo wa yone o ne o na le batho ba Aforika ba ba neng ba tserwe ka dikgoka kgotsa ba ba neng ba sa tswa go rekwa.

The North Atlantic Gyre

Ka nako ya Motlha wa Seile, ditsela tse di rileng le tsone di ne di bopiwa ke tlhotlheletso e e maatla ya diphefo le makhubu. Sekao, go tswa kwa merafeng e megolo ya kgwebo ya Yuropa Bophirima, go ne go le bonolo thata go tsamaya ka sekepe go ya kwa bophirima morago ga go ya pele kwa borwa jwa 30° N latitude le go fitlha kwa go se se bidiwang "diphefo tsa kgwebo", ka jalo go goroga kwa Caribbean go na le go ya ka tlhamalalo kwa bophirima kwa Amerika Bokone. Fa go boiwa kwa Amerika Bokone, go ne go le motlhofo thata go latela Gulf Stream go ya kwa bokonebotlhaba go dirisa diphefo tse di bophirima. (Le pele ga maeto a ga Christopher Columbus, Mapotokisi a ne a ntse a dirisa khutlotharo e e tshwanang go tsamaya ka sekepe go ya kwa Ditlhaketlhakeng tsa Canary le kwa Azores, mme morago ga moo e ne ya atolosiwa go ya kwa ntle.)

Palo ya makgoba a a neng a rekwa go tswa kwa Aforika go tloga ka 1501 go ya go 1866

Mafatshe a a neng a laola mmaraka wa makgoba a a kgabaganyang Atlantic go fitlha ka lekgolo la bolesome la boferabobedi la dingwaga go ya ka palo ya batho ba ba neng ba dirilwe makgoba ba ba neng ba romelwa ka dikepe e ne e le Great Britain, Portugal le Fora.