Priscilla Achapka

Priscilla Achapka
Letso	Monigeria
Tiro	molwela-tikologo
Notable work	Lenaneo la Tikologo la Bomme (WEP)

Priscilla Mbarumun Achakpa ke molweladitshwanelo tsa tikologo wa kwa Nigeria. Ke mothei le Tautona wa Lefatshe Lotlhe wa Lenaneo la Tikologo la Bomme (WEP) le le tlamelang bomme ka ditharabololo tse di tswelelang pele tsa mathata a letsatsi le letsatsi. Pele fela ga moo, e ne e le motsamaisi wa WEP.

Mo Lekgotleng la Tirisanommogo la Tlamelo ya Metsi le Kgeleloleswe, Achakpa o dira jaaka mogokaganyi wa bosetšhaba wa Nigeria.Ke modulasetulo wa lekgotla ya Mokgatlho wa Abaagu wa go nonotsha banana. Mo Lenaneong la Tikologo la Ditšhabakopano, o ne a tlhophiwa go nna motsamaisi-mmogo.

Botshelo jwa ntlha le thuto

Achakpa o ne a nyalwa a le dingwaga di le lesome le borataro, a nna mme wa bana ba le bararo, mme morago ga moo monna wa gagwe a tlhokafala, a mo tlogela e le motlholagadi yo mmotlana. Lelapa la monna wa gagwe le ne la mo amoga boswa mme a ikwadisa kwa sekolong a bona degree tsa Dithuto tsa Tlhabololo, Tsamaiso ya Kgwebo le Botsamaisi, mme morago ga moo a bona degree tsa morago ga kalogo tsa Botsamaisi le Tsamaiso ya Kgwebo, le tsa Dithuto tsa Tlhabololo. O weditse Ph.D. go tswa kwa Mmadikolo wa Boenjenere jwa Kgwebo le Botsamaisi, Banja Luka le Setankana sa Porofešenale go tswa kwa Sekolong sa Kgwebo sa Mmadikolo wa Harvard.

tiro

Go tloga ka 1989 go fitlha ka 2001, Achakpa o ne a bereka kwa Polokelong ya Savannah mme a simolola go tsaya dithuto tsa dikgang tsa tikologo go ipaya mo tirong e telele mo tirong ya baagi jaaka molwela-tikologo. Tsepamisomogopolo ya tiro ya gagwe e bua thata ka tlhokego ya go akaretsa merero e e amanang le bong mo thulaganyong le taolo ya metswedi ya metsi. O dirile jaaka moemedi wa Nigeria wa Lekgotla la Bomme mmogo le la Kgaolotlhopho ya Bomme le Bong le Samiti ya phetogo ya seemo sa loapi ya UN. O ne a tlhophiwa go nna motsamaisi-mmogo wa "Setlhopha se Segolo sa Bomme" sa Lenaneo la Tikologo la Ditšhabakopano. Mo tirong eno, o ne a buisana le ba ba nang le dikamano tsa bosetšhaba tsa bomme ka ga molao le ditsamaiso le ditiragalo tsa tikologo tsa UN, mmogo le go dira jaaka mokgobokantshi wa madi a Setlhopha se Segolo sa Bomme. Ke modulasetulo wa lekgotla la Abaagu Foundation la go thatafatsa banana le go kopanngwa gape mo setšhabeng.

Ke Mothami le Tautona wa Lefatshe Lotlhe (yo e kileng ya bo e le Mokaedi Mogolo) wa Lenaneo la Tikologo la Basadi la NGO (WEP) le le amileng bomme ka go tlamela ka ditharabololo tse di tswelelang tsa mathata a letsatsi le letsatsi.Tsepamisomogopolo e kgolo ya WEP ke phetogo ya seemo sa loapi.Ba na le diofisi kwa Nigeria, kwa Burkina Faso, kwa Togo, kwa Amerika. Ka 2012 o ne a tsaya karolo mo dipuisanong tsa Ditšhabakopano tsa Tlhabololo e e Tswelelang Pele (Rio+20); seabe sa gagwe se segolo e ne e le go oketsa bong jaaka karolo e e botlhokwa thata mo maikaelelong a tlhabololo e e tswelelang. O buile kwa bokopanong jwa UN kwa Nairobi ka botlhokwa jwa ditshwanelo tsa setho tsa bomme mabapi le go lwela tikologo.

Achakpa gape o na le maemo a Mogokaganyi wa Bosetšhaba wa Nigeria wa Lekgotla la Tirisanommogo la Tlamelo ya Metsi le Kgeleloleswe (WSSCC), e e leng karolo le ya Ditšhabakopano ya Ditirelo tsa Project (UNOPS).

Ka 2015, makasine wa Vogue o ne wa mo tlhagisa mo setlhogong sa Khonferense ya Phetogo ya seemo sa loapi ya Ditšhabakopano ya 2015 e e neng ya mo supa jaaka mongwe wa "bomme ba ba nang le bokgoni ba ba eteletseng pele" ba le lesome le boraro.

Diawate le ditlotla

Achakpa e ntse e le Modiri ka Ashoka fa e sale ka 2013. O ne a bidiwa "Mogaka wa Tikologo" ke Deutsche Welle ya Jeremane le ke Thelebišene ya Ditšhanele ya Nigeria. O ne a amogela awate ya boitshimololedi jwa tikologo go tswa kwa Deutsche Welle. Achakpa o ne a tlisiwa mo leseding ke Letsholo la Bomme la Nobel jaaka molweladitshwanelo yo o tlhageletseng.

Bona gape

• Titilope Gbemisola