Jump to content

Ælfwynn, wife of Æthelstan Half-King

Go tswa ko Wikipedia
Ælfwynn

Ælfwynn kgotsa Ælfwyn (o tlhokafetse ka 8 Phukwi 983) e ne e le leloko la lelapa le le humileng la Anglo-Saxon kwa Huntingdonshire le le neng la nyala Æthelstan Half-King, ealdorman yo o maatla wa East Anglia, mo e ka nnang ka 932. O itsege thata ka go bo e ne e le mmaagwe yo o neng a mo godisa yo e neng ya nna Kgosi Edgar wa Kagiso morago ga loso lwa ga mmaagwe ka 944, fa a ne a sa ntse a le lesea. O ne a nna le barwa ba le banè, mme yo mmotlana mo go bone, e bong Æthelwine, o ne a nna mogwebi yo mogolo wa lefatshe mme a etelela pele mo go tshegetseng mokgatlho wa go fetola tsamaiso ya baitlami. Ælfwynn o ne a ntsha boswa jwa gagwe moneelo gore a tlhome Ramsey Abbey ka 966 mme go ka direga gore o ne a fitlhwa teng

Botshelo le lelwapa[fetola | Fetola Motswedi]

nÆlfwynn e ne e le mosadi wa Æthelstan Half-King, Ealdorman wa East Anglia, yo o neng a bidiwa Half-King ka gonne go ne go dumelwa gore o ne a le maatla mo e leng gore Kgosi Edmund I (r. 940 - 946) le morwarraagwe Kgosi Eadred (r. 946 - 955) ba ne ba ikaegile ka kgakololo ya gagwe[1]. E ne e le mothusi yo o nonofileng wa mokgatlho wa diphetogo wa baitlami e bile e le tsala e e gaufi ya ga Dunstan, yo e neng e le mongwe wa baeteledipele ba one le Mobišopomogolo wa Canterbury wa mo isagweng le moitshepi.[2] Æthelstan o ne a nyala Ælfwynn ka bonako fela fa a sena go nna ealdorman ka 932.[3] Batsadi ba gagwe ga ba itsewe, mme o ne a tswa mo lelapeng le le humileng la Huntingdonshire. Mokwadi wa kwa bofelong jwa lekgolo la bolesome la dingwaga Byrhtferth wa Ramsay o ne a kwala gore morwawe Æthelwine: "o ne a na le losika lo lo tlhomologileng ka mmaagwe. Fa a ne a mo galaletsa, Moarekabishopo Dunstan o ne a re ene le ba losika lwa gagwe ba ne ba segofaditswe".[4] O ne a na le morwarraagwe, Æthelsige, yo o neng a dira jaaka motlamedi fa matlo a Huntingdonshire a ne a rekisediwa Peterborough Abbey.[5]

Ælfwynn o ne a na le barwa ba le bane, Æthelwold, Ælfwold, Æthelsige (yo malome wa gagwe a neng a bidiwa ka leina la gagwe) le Æthelwine. Æthelwold o ne a tlhophiwa go nna ealdorman mo karolong ya naga ya ga rraagwe ya East Anglia ke morwa wa ga Edmund yo mogolo e bong Kgosi Eadwig (r. 955 - 959) ka 956, gongwe e le go ipaakanyetsa go rola tiro ga Æthelstan ka bonako morago ga moo go nna moitlami kwa Glastonbury Abbey.[6] Mo go one ngwaga oo, Æthelwold o ne a nyala Ælfthryth, mme morago ga loso lwa gagwe ka 962 o ne a nna mosadi wa ga Kgosi Edgar wa Kagiso (r. 959 - 975) le mmaagwe Kgosi Æthelred yo o sa Ipaakanyetsang (r. 978–1016). Ælfwold o ne a le teng fa Edgar a ne a dira dikwalo tsa gagwe tsa semolao go tloga ka 958 go ya go 972. Morwa wa boraro wa ga Æflwyn, Æthelsige, le ene o ne a bona makwalo a semolao a a neng a kwadilwe ka 958. E ne e le mongwe wa batho ba ba neng ba le gaufi thata le Edgar, a direla jaaka camerarius (chamberlain) wa gagwe go fitlha ka 963.[7]

Morwa wa ga Kgosi Edmund yo mmotlana, Kgosi Edgar wa mo isagweng, o ne a tsholwa ka 943 mme mmaagwe e bong Ælfgifu o ne a tlhokafala ka 944. [8] Edgar o ne a romelwa go godisiwa ke Ælfwynn, yo moitseanape wa Medieval Latin Michael Lapidge a mo lebang e le "sesupo sa maatla le tlhotlheletso ya gagwe". [9]E ne ya dira gore lelapa la ga Æthelstan le kgone go nonotsha kamano ya lone le lelapa la segosi.[10] Edgar o tshwanetse a bo a goletse kwa Huntingdonshire, e e neng e le lefelo la dikago tsa ga Ælfwynn mme moragonyana ya nna legae la ga Æthelwine. [11]Mo e ka nnang ka 958 Edgar o ne a fa Ælfwynn setsha sa ditsha tse di lesome kwa Old Weston kwa Huntingdonshire jaaka tebogo. Mokwalahisitori Robin Fleming o tlhalosa gore ætheling (kgosana) o ne a tlhotlhelediwa thata ke tsela e a godisitsweng ka yone:[12]


Ka jalo, ætheling o ne a godisediwa mo lelapeng la mongwe wa ditsala tse di gaufi thata tsa ga rraagwe mme a godisediwa mo gare ga bomorwarraagwe le barwa ba ga Kgosi-e-bongwe, ba le batlhano ba bone ka nako nngwe e ne e le ealdormen. E re ka Half-King e ne e le mongwe yo o atamalaneng thata le mokgatlho o o neng o lwela diphetogo, segolobogolo wa ga St. Dunstan, Edgar o ne a gola mo tikologong e e neng e laolwa ke dikgopolo tsa diphetogo tsa baitlami. Edgar o tshwanetse a bo a ne a rata baitlami le go ikemisetsa ga gagwe go tsosolosa bodumedi jwa baitlami ba Ba-Benedict mo lelapeng leno la gagwe la bosha. [13]

Morwa yo mmotlana wa ga Ælfwynn, e bong Æthelwine, o ne a feta Edgar ka dingwaga di sekae mme gongwe o ne a godisitswe le ene. Æthelwine o ne a tlhophiwa go nna ealdorman wa East Anglia fa Æthelwold a ne a tlhokafala ka 962, mme o ne a nna mmusi yo o neng a laola mo pusong, a tlhomamisa makwalo a semolao mo maemong a ntlha mo gare ga ealdormen, morago ga loso lwa moganetsi wa gagwe yo mogolo, Ælfhere, Ealdorman wa Mercia, ka 983. Morago ga gore Æthelsige a tlogele tirelo ya ga Edgar, o ne a dira mo pusong ya ga morwarraagwe ya East Anglia go fitlha a tlhokafala ka 13 Diphalane 987. [14]

Æthelwine o ne a bidiwa Dei Amicus (tsala ya Modimo) ka gonne e ne e le motshegetsi yo mogolo (morago ga Edgar) wa mokgatlho wa diphetogo wa baitlami, mme ka 966 o ne a tlhoma Ramsey Abbey, mmogo le Oswald, Mobishopo wa Worcester mme moragonyana a nna Mobišopomogolo wa York.[15] Ælfwynn o ne a tshegetsa Ramsey go na le matlo a bodumedi a a neng a ratiwa ke monna wa gagwe, mme dithoto tsa gagwe, go akaretsa le dithoto tse di neetsweng ke Edgar, e ne e le karolo ya mpho ya ga Ramsey.[16] O ka tswa a ne a na le seabe se se botlhokwa mo go tlhomeng yone.[17] Morwa wa gagwe wa bobedi, Ælfwold, e ne e le mosireletsi yo o nonofileng wa diphetogo tsa baitlami yo o neng a laela gore go bolawe monna yo o neng a tsere dithoto tsa Peterborough Abbey ka tsela e e seng kafa molaong. Ene le mosadi wa gagwe le bone ba ne ba thusa Ramsey mme o ne a fitlhwa teng morago ga loso lwa gagwe ka 14 Moranang 990.[18] Æthelwine o ne a tlogela go tlhomamisa ditlankana tsa molao ka 990 mme a tlhokafala ka 24 Moranang 992 morago ga bolwetse jo boleele. O ne a fitlhwa kwa Ramsey.[19]

Death[fetola | Fetola Motswedi]

Ælfwynn o ne a tlhokafala ka 8 Phukwi 983[20].Monna wa gagwe o ne a fitlhwa kwa Glastonbury Abbey, fa Ælfwynn ene a ne a fitlhwa kwa Ramsey. O ne a kwalwa mo Ramsey necrology jaaka "kgaitsadie", monei wa Old Weston, mme loso lwa gagwe lo ne lo ketekwa ngwaga le ngwaga ka di 8 tsa Phukwi, letsatsi le le tshwanang le la Kgosi Edgar.[21]

Metswedi[fetola | Fetola Motswedi]

  1. Hart 2004; Lapidge 2009, p. 85
  2. Fleming 1991, p. 31
  3. Hart 2004.[1]
  4. Lapidge 2009, p. 83 and n. 145
  5. Hart 1992, p. 576 n. 25; Robertson 1956, p. 75; Æthelsige, PASE.[2]
  6. Hart 1992, pp. 584–586.[3]
  7. Hart 1992, pp. 589–591
  8. Williams 2014
  9. Lapidge 2009, p. 83 n. 145
  10. Wareham 2005, p. 18
  11. Hart 2004.[4]
  12. Fleming 1991, p. 31.[5]
  13. Fleming 1991, p. 31
  14. Hart 1992, pp. 591–592; Hart 2005.[6]
  15. Hart 2005; Lapidge 2009, p. xviii
  16. Lapidge 2009, p. 83 n. 145; Hart 1966, pp. 231–232; Wareham 2005, p. 18.[7]
  17. Wareham 2005, p. 19
  18. Hart 1992, pp. 590, 594; Lapidge 2009, pp. 128–131.[8]
  19. Hart 2005; Keynes 2002, table LXII.[9]
  20. Lapidge 2009, p. 83 n. 145
  21. Wareham 2005, p. 18