Lucky Dube

Go tswa ko Wikipedia
Lucky Dube
close-up of Lucky Dube looking directly at camera with slight smirk on his face
Lucky Dube
Tsalo
Lucky Philip Dube

(1964-08-03)3 Phatwe 1964
Ermelo, Transvaal (now Mpumalanga), South Africa
Leso18 Diphalane 2007(2007-10-18) (aged 43)
Rosettenville, Johannesburg, South Africa
Se se bakileng lesoShortgun Wounds
TiroMusicain
Mosadi
Thobekile Ngcobo
(m. 1989⁠–⁠2007)
Tiro ya boopedi
MefotaReggae, mbaqanga
Didirisiwa
  • Guitar
  • vocals
  • keyboards
Dingwaga tsa a le mo boopeding1981–2007
LabelsRykodisc, Gallo
Formerly of
  • The Skyway Band
  • The Love Brothers

Lucky Philip Dube (ba le bitsa duu-beh;[1] 3 Phatwe 1964- 18 Phalane 2007) ene e le mooepedi wa mmino wa South African reggae ebile e le lerasta. Thekiso ya rekote ya gagwe go ralala lefatshe e ne ya mo fa mpho ya moopedi yo o gaisitseng mo Aforika kawa kabong dimpho ya mafatshefatshe ya mmino. Mo mafokong a dipina tsa gagwe, Dube o amile dikgang tse di amang ma Aforika Borwa le maAforika ka bophara go babogedi ba lefatshe lotlhe. O gatisitse di alebamo di le masome a mabedi le bobedi mo selekanyong sa dingwaga di le masome a mabedi le botlhano mme ebile ele moopedi yo o rekisitseng go feta mo Aforika mo go tsa mmino wa reggae[2][3]. Dube o ne a bolaiwa kwa Rosettenville, Johannesburg, mo maitseboeng a Phalane e le lesome le boferabobedi ka ngwaga wa 2007.[3][4][5]

Botshelo[fetola | Fetola Motswedi]

Botshelo jwa pele[fetola | Fetola Motswedi]

Lucky Dube o tsholetswe kwa Ermelo, Tranvaal ( janna Mpumalanga) ka Phatwe a tlhola gararo 1964. Batsadi ba gagwe ba ne ba kgaogane pele a tsholwa, mme one a godisiwa ke mmaagwe, yo a neng a mmitsa "Lucky" ka ane a kaya fa tsholo ya gagwe ene ele lesego morago ga go senyegelwa ke boimana makgetho ale mmalwa[6]. Mmogo le bana ba ko gabone ba babedi, Thandi le Mandla, Dube o goletse kwa go nkokoagwe, Sarah, fa mmaagwe a boela mmerekong. Mo potsolotsong ka ngwaga wa 1999, o ne a kaya nkokoagwe ele "lorato la gagwe le legolo", yo a neng a "ntsihatsa dilo ka bontsi go godisa motho yo nang le maikarabelo ko ke leng ene gompieno".[7][8]

Tshimologo ya mmino[fetola | Fetola Motswedi]

Dube o berekile ele mmereki wa tshingwana mo dingwageng tsa gagwe tsa bonana mme morago a tsaya tshetso go ya sekolong ka maikaelelo a go tokahatsa itsholelo ya gagwe mo isagong. Teng, le ditsala tsa gagwe ba ne ba amana le khwaere go poba sethopa sa sa gagwe sa ntlha, se bitswa Skyway Band[8].Fa a ntse a le kwa sekolong a itemogela mokgatlho wa ma rasta. E ne yare a le dingwaga di le lesome le boferabobedi , Dube a kopana le setlhopha sa ga ntsalae, sa Love Brothers, se tshameka mmino wa Sezulu o o tlwaelegileng o bitswa mbaqanga. Setlhopha sa saena le kompone ya Teal Record mme ya gatisa alebamo ya Lucky Dube and the Supersoul, mme Dube a simolola go ithuta Sekgoa[8]. Ka ngwaga wa 1986, mmogo le ntsalae Richard Siluma, Dube a golola alebamo ya se Afrikaans Die Kaapse Dans, ya sala morago ke EP Help My Krap mo ngwageng ole mongwe, mo tlase ga leina Oom Hansie.[9]

Reggae[fetola | Fetola Motswedi]

Mo kgololong ya alebamo ya gagwe ya botlhano, Dave Segal (yo a neng a nna mo enjiniara wa modumo wa ga Dube) a mo rotloetsa go latlha karolo ya "Supersoul" ya leina. Di alebamo tshotlhe tse di neng tsa latela di ne tsa gatisiwa ele Lucky Dube. Mo nakong eo, seopedi sa itemogela fa barotoetsi ba ne ba amogela ka tsela ee siameng dipina dingwe tsa reggae tse a neng a di tshameka mo dikhonsateng. Ka tlhotlheletso go tswa go Jimmy Cliff[10] le Peter Tosh[7], a ikutlwela gore melaetsa ya loago le polotiki e e amangwang le reggae ya Jamaika e ne ele maleba go bareetsi ba Aforika Borwa ba setshaba sa semorafe.[10]

One a tsaya tshetso ya go lekeletsa mofuta o mosha wa kopelo, mme ka 1984 a golola alebamo e potlana Rastas Never Die. Kgatiso ya seka ya rekisa sentle- selekanyo sa dikete di le nne go bapisiwa le tse di dikete di le masome a mararo tsa mmino wa mbaqanga. Ka maikaelelo a go thibela bolwela ditshwanelo kgatlhanong le tlhaolele, kgatiso ene ya thibelwa ka 1985 ka mabaka a mafoko a yone a a masisi, jaaka mo pineng ya "War and Crime".[11] Dube o ne a seka a kgobega marapo, le fa go ntse jalo a tswelela ka go diragatsa dipina tsa reggae a bo a kwala le go gatisa alebamo ya bobedi, Think About the Children, ka ngwaga wa 1985. Ene ya fitlhelela seemo sa polatinamo mo thekong mme ya simolodisa Dube ele moopedi wa reggae yo o tumileng mo Aforika Borwa, mo godimo ga go mo ngokela temogo le kontle ga lefatshe[8].

Kgwebo le katlego e e botlhokwa[fetola | Fetola Motswedi]

Dube o ne a tswelela ka go ntsha dikgatiso tse di atlegileng. Ka ngwaga wa 1989, one a ikgapela di etsele tsa OKTV di le nne, Prisoner, Captured Live mo ngwageng o latelang, tse dingwe tse pedi tsa House of Exile ngwaga morago[12]. Alebamo ya gagwe ya 1993, Victims ene ya rekisa dikhopi di feta dimilione lefatshe ka bophara[2]. Ka 1995 o ne a amogela konteraka ya kgatiso ya lefatshefatshe le Motown. Alebamo ya gagwe ya 1995, Trinity, e ne ele kgololo ya gagwe ya ntlha ale mo Tabu Records morago ga gore Motown a reke letshwao leo[12].

One a golola kgobokanyo ya alebamo Serious Reggae Business ka 1996, ya tsisa gore a bitswe "Best Selling African Recording Artist" kwa kabo dimphong ya mafatshe ya mmino lebile ele "Modiragatsi wa boditshaba wa ngwaga" kwa kabong ya dikgele tsa mmino kwa Ghana. Dikgatiso tsa gagwe tse tharo tse di latelang ka bongwe di ne tsa ikgapela dikgele tsa mmino mo Aforika Borwa[12]. Alebamo ya gagwe ya 2006, Respect, ya bona kgatiso kwa Europe ka kgolagona le Warner Music[2]. Dube one a etela mafatshe a mangwe, a kopanela serala le badiragatsi ba tshwana le Sinead O'Connor, Peter Gabriel le Sting[10]. O ne iponagatsa kwa Reggae Sunsplash ka 1991 (a kgethegile ka ngwaga oo, a lalediwa go boela gape mo seraleng ka poeletso ya masome a mabedi le botlhano(25-minute-long encore)) le ka tiragatso ya Live 8 ka ngwaga wa 2005

kwa Johannesburg[10].

Mo tlaleletsong ya bodiragatsi ja mmino, Dube one a le modiragatsi yo ka nako tse dingwe a neng a tsaa karolo mo difiliming Voice in the Dark, Getting Lucky le Strikes Back[13].

Dube one a tsaa mmino wa reggae mme a o dirisa jaaka serala sa go ka godisa tekatekano ya letso mo Aforika Borwa ka nako ya tlhaolele.O ne a dirisa mmino wa gagwe go bpa dikganetso tsa gagwe ka bokolone le kgwebo ya makgoba mo Aforika, le ka fa a ikutlwang ka teng gore Aforika e tshwanetse ya tsosoloswa ke morafe o montsho[14].

Loso[fetola | Fetola Motswedi]

Ka Phalane ale lesome le boferabobedi 2007, Lucky Dube one a bolawa ke magodu a dibetsa kwa Rosettenville, Johannesburg moragonyana a sena go isa bana ba gagwe ba babedi mo go bale basupa kwa go malomaabone[15]. Dube one a kgweetsa koloi ya gagwe ya Chrysler 300C, e batlhasedi ba neng ba batla yone. Dipego tsa ba sepodise di supile fa ane a hulwa a bo a bolawa ke magodu a dikoloi a a neng asa lemoge gore ke mang ebile ba dumela ele moNigeria[16]. Banna ba le batlhano ba ne ba tshwarwa mabapi le polao[17]; ba le bararo ba ne ba atlholwa ba bo ba bonwa molato ka Mopitlo ale masome a mararo la bongwe ngwaga wa 2009. Bale babedi ba leka go tshaba mme ba tshwarwa gape[18]. Babolai ba ga Dube ba ne ba atlholelwa botshelo botlhe mo kgolegelong[19].

Legacy[fetola | Fetola Motswedi]

Ka Phalane ale masome a mabedi 2008, Rykodisc ya golola kgobokanyo ya alabamo ka setlhogo sa Retrospective, e e neng ya tlhageledisa bontsi jwa dipina tsaga Dube tse di nang le tlhotlheletso gammogo le tse di neng di sa ntshiwa kwa United States. Kgatiso e ene e tumisa mmino wa ga Dube ebile e tlotlomatsa ditlhotlheletso tse a di dirileng mo Aforika Borwa[20]. Roots Reggae Library e tsere tshwetso ya go boloka dithanolo tsa dijithale tsa seopedi tsa di alebamo tsa mbaqanga tse di dirilweng ka dingwaga tsa 1980s. Dile tlhano mo go tse thataro di setse di bolokilwe; Ngikwethembe Na ke yone e e santseng e batliwa[21][22]. Jaaka ele mongwe wa baopedi ba ba tsisitseng African reggae mo pontsheng, Dube o ne a tswala katologano ya ngwao mo bafalading ba Aforika. Se mmino wa gagwe o se dirileng ene ele go " tsisa tlwaelo ya ditso tse di farologaneng le kgonagalo ya go bona dilo ka leitlho la mogopolo"[23]. Dube o ne a fa Aforika lentswe le go baya ngwao ya yone mo seraleng sa mafatshefatshe ka go amana le dithopha tsa reggae lefatshe ka bophara. Ka go buseletsa mmino wa Jamaican reggae kwa moding, one a fetola maemo a kgatelelo le dintwa tsa sepolotiki e reggae e nwelelang mo teng, a buseletsa motheo wa bafaladi mo di puisanomg le botlhe ba ba tswang kwa mafatsheng a sele go letlelela kgolo mo go tsa Aforika tshono ya go ithalosa ka setso. Modi ya reggae ya ga Dube e tsisitse batho ba Afrika mo tafoleng mabapi le dipuisano ka bafaladi ba bantsho ka go etsa dipolelo tsa badiragatsi ba Carribean ka boammaaruri ja Afrika.

Ka Phalane ale lesome le boferabobedi 2017, Gallo Records South Africa e ne ya ntsha kgatiso ya segopotso e e lekanetseng ya dipina di le masome a mabedi le botlhano e bidiwa TheTimes We've Shared. Alebamo e ne e akaretsa dipina tsa ga Dube tse dikgolo, tse a di dirileng ka tsela ee kgethegileng le tse tharo tse a neng a di dirile gole pele mme a sa di golola.

Kwa Australia, mmino wa Dube o iponetse bonno mo metseng e e kwa teng ya Aboriginal mme le go itsege ga gagwe gone ga dira gore a bidiwe "Bigger than the Beatles" go ralala legare le bokone jwa Australia[24].

Tsa Mmino[fetola | Fetola Motswedi]

Mbaqanga[fetola | Fetola Motswedi]

  • Lengane Ngeyethu (1981)
  • Kudal Ngikuncenga (1982)
  • Kukuwe (1983)
  • Abathakhathi (1984)
  • Ngikwethembe Na? (1985)
  • Umadakeni (1987)

Ana le Oom Hansie[fetola | Fetola Motswedi]

  • Die Kaapse Dans (1986)
  • Help My Krap (EP, 1986)

Reggae[fetola | Fetola Motswedi]

  • Rastas Never Dies (EP, 1984)
  • Remember Me (1994)
  • Think About the Children (1985)
  • Slave (1987)
  • Togather as One (1988)
  • Prisoner (1989)
  • Captured Live (1990)
  • House of Exile (1991)
  • Victims (1993)
  • Trinity (1995)
  • Taxman (1997)
  • The Way It Is (1999)
  • Soul Taker (2001)
  • The Other Side (2003)
  • Respect (2006)

Dikgobokanyo[fetola | Fetola Motswedi]

  • Serious Reggae Business (1996)
  • Live in Jamaica (2000)
  • The Rough Guide to Lucky Dube (2001)
  • Lucky Dube Live in Uganda (2011)
  • Retrospective (2008)
  • The Ultimate Lucky Dube (2011)
  • The Times We've Shared (2017)

Filmography[fetola | Fetola Motswedi]

  • Getting Lucky (1985)
  • Lucky Strikes Back (1987)
  • Voice in the Dark (1990)

Ditshupiso[fetola | Fetola Motswedi]

  1. Fun Facts, luckydubemusic.com, Retrieved 19 Phalane 2023
  2. 2.0 2.1 2.2 Five facts about reggae star Lucky Dube, Reuters, 19 Phalane 2023
  3. 3.0 3.1 S.Africa reggae icon shot and killed – radio Archived 21 October 2007 at the Wayback Machine, Reuters, 19 Phalane 2023
  4. Hijackers gun down Lucky Dube Archived 20 August 2008 at the Wayback Machine, News24.com, 19 Phalane 2023
  5. S African reggae star shot dead, BBC News, 19 Phalane 2023
  6. Car jacker kills reggae star, CNN, 19 Phalane 2023
  7. 7.0 7.1 "Getting Lucky". The Mail & Guardian. 26 August 1999. Archived from the original on 11 September 2007. Retrieved 19 Phalane 2023.
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 Finding reggae, luckydubemusic.com, Retrieved 19 Phalane 2023
  9. "Richard Siluma". discogs.com. Retrieved 19 Phalane 2023.
  10. 10.0 10.1 10.2 10.3 Basildon Petain, South African reggae star shot dead in front of his children Archived 21 October 2007 at the Wayback Machine, The Independent, 19 Phalane 2023.
  11. Condolences pour in for Lucky Dube Archived 21 June 2008 at the Wayback Machine, SABC, 19 Phalane 2023
  12. 12.0 12.1 12.2 Discography, luckydubemusic.com, Retrieved 19 Phalane 2023
  13. Who's Who: Lucky Dube Archived 23 October 2007 at the Wayback Machine, News24, Retrieved 19 Phalane 2023
  14. Chude-Sokei, Louis (2011). "When Echoes Return: roots, diaspora and possible Africas (a eulogy)". Transition (104): 76–92. doi:10.2979/transition.2011.-.104.76.
  15. "S. African Reggae Star Lucky Dube Killed in Attempted Car-Jacking | Voice of America – English". Voanews.com. 27 October 2009. Retrieved 19 Phalane 2023
  16. "Why Lucky Dube was killed – IOL News". Iol.co.za. Retrieved 19 Phalane 2023.
  17. "Four arrests over SA star's death". BBC News. 21 October 2007
  18. Three Accused of the Murder of Lucky Dube Found Guilty Yahoo News, 31 March 2009
  19. Reggae Star's Killers Get Life Independent, 3 April 2009.
  20. Lucky Dube – Bio|Artists|RYKODISC Archived 1 February 2009 at the Wayback Machine
  21. de Vries, Anton E. (2015). "Lucky Dube". roots-reggae-library.com. Retrieved 19 Phalane 2023.
  22. Derek Ekhoe. "Bongi Dube Almost Lost Her Life After an Accident". HitNaija. Retrieved 19 Phalane 2023
  23. Chude-Sokei, Louis (27 January 2011). "When Echoes Return: roots, diaspora and possible Africas (a eulogy)". Transition. 104: 76–92. doi:10.2979/transition.2011.-.104.76. Retrieved 19 Phalane 2023 – via Project MUSE.
  24. Stevens, Rhiannon (15 October 2019). "'Bigger than the Beatles': The legacy of Lucky Dube". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. Retrieved 19 Phalane 2023

Go bala go ya pele[fetola | Fetola Motswedi]

Dikgang tsa ka fa ntle[fetola | Fetola Motswedi]

  • Lucky Dube ko IMDb