Jump to content

Public

Tsenya dikgolaganyo
Go tswa ko Wikipedia
Batho ka go farologana

Mo go tsa dikamano le setšhaba le saense ya tlhaeletsano, setšhaba ke ditlhopha tsa batho ba ba farologaneng, mme setšhaba (a.k.a. the general public) ke kakaretso ya ditlhopha tse di jalo. [1][2]Seno ke kgopolo e e farologaneng le kgopolo ya thutoloago ya Öffentlichkeit kgotsa public sphere.[3] Kgopolo ya setšhaba e tlhalositswe gape mo go tsa saense ya sepolotiki, thutotlhaloganyo, papatso le papatso. Mo dikamanong tsa setšhaba le saense ya tlhaeletsano, ke nngwe ya dikakanyo tse di sa utlwaleng sentle mo lephateng leno. [4] Le fa e na le ditlhaloso mo thutafatsong ya tshimo e e tlhamilweng go tloga kwa tshimologong ya ngwagakgolo wa bo20 go ya pele, mme e bogile mo dingwageng tsa bosheng go tswa go go tlhakatlhakana, ka ntlha ya go tlhakatlhakana ga kakanyo ya setšhaba le megopolo ya bareetsi, karolo ya mmaraka, setšhaba, setlhopha sa batlhophi, le batsayakarolo. [5]

Tlhaloso ya leina le ditlhaloso[fetola | Fetola Motswedi]

Leina "batho botlhe" le tswa mo lefokong la Selatine publicus (le gape le bidiwang poplicus), le le tswang mo lefokong la Seesemane populus, le le tswang mo lefokong la Seesemane 'populace', mme ka kakaretso le kaya bontsi jwa batho ("batho") ba ba amanang le kgang nngwe e e kgatlhang botlhe. Ka jalo, mo go tsa saense ya dipolotiki le hisitori, setšhaba ke setlhopha sa batho ba ba amanang le dikgang tsa setšhaba, kana dikgang tsa ofisi kana tsa puso. Mo thutotlhaloganong ya loago, papatso, le dikamano tsa setšhaba, setšhaba se na le tlhaloso ya maemo. [6]John Dewey o ne a tlhalosa (Dewey 1927) gore setšhaba ke setlhopha sa batho ba, fa ba lebane le bothata jo bo tshwanang, ba bo lemoga mme ba bo ba rulaganya go bo rarabolola. Ka jalo tlhaloso ya ga Dewey ya setšhaba e ikaegile ka maemo: batho ba ba rulagantsweng go ya ka maemo. Go ikaegile ka tlhaloso eno ya maemo a setšhaba ke kgopolo ya maemo a setšhaba ka James E. Grunig (Grunig 1983), e e buang ka batho ba e seng ba botlhe (ba ba se nang mathata), batho ba ba fitlhegileng (ba ba nang le bothata), batho ba ba lemogang (ba ba lemogang gore ba na le bothata), le batho ba ba dirang (ba ba dirang sengwe ka bothata jwa bone).[7]

Mo dikamanong tsa setshaba le thutapuo ya tlhaeletsano, setshaba se farologana le batsayakarolo kgotsa mmaraka. Setšhaba ke karolo ya setlhopha sa batsayakarolo ba mokgatlho, se se akaretsang batho ba ba amegang ka kgang e e rileng. Le fa mmaraka o na le kamano ya phapanyetsano le mokgatlho, mme gantsi ke setheo se se sa direng sepe se se tlhamilweng ke mokgatlho, setšhaba ga se na kamano ya phapanyetsano, mme se a itirela le go itlhophisa. [8] Batho ba lebagane le maiteko a go dirisana le setšhaba. Mo go seno, batho ba ba lebeletsweng ke batho ba go nna le seabe ga bona go tlhokegang gore go fitlhelelwe maikaelelo a mokgatlho; batho ba ba tsereganyang ke ba ba bopang maikutlo le ba ba tsereganyang, ba ba fetisetsang tshedimosetso kwa bathong ba ba lebeletsweng; mme batho ba ba nang le tlhotlheletso ke batho ba batho ba ba lebeletsweng ba retologelang kwa go bone gore ba ba gakolole, ba dikatlholo tsa bone tsa boleng di nang le tlhotlheletso mo tseleng e batho ba ba lebeletsweng ba tla atlholang ka yone tshedimosetso nngwe le nngwe ya dikamano tsa setšhaba. [9]Setšhaba gantsi se itebagantswe le merero ya sepolotiki ka gonne go tlhopha ga bone go botlhokwa go tsweledisa pele morero. Jaaka go bonwe kwa Massachusetts magareng ga 2003 le 2004, go ne go le botlhokwa go "fenya bontsi jo bo botlhokwa jwa dinaga le bontsi jo bo botlhokwa jwa tshegetso ya setšhaba" gore lenyalo la batho ba bong jo bo tshwanang le fetisiwe mo commonwealth.[10]

Kgopolo ya thutaboditšhaba ya dikamano tsa setšhaba ke ya maemo, ka Dewey le Grunig; bontsi, koo setšhaba se lebiwang fela jaaka baagi ba batho ka bongwe; kago ya lenane la merero, koo setšhaba se lebiwang jaaka seemo sa go nna le seabe mo dipolotiking se e seng sa nakwana; le "homo narrans", koo setšhaba se leng (ka mafoko a Gabriel M. Vasquez, mothusa porofesa mo Sekolong sa Puisano kwa Yunibesithing ya Houston) ke setlhopha sa "batho ba ba godisang segakolodi sa setlhopha go dikologa seemo se se nang le mathata mme ba dira go rarabolola seemo se se nang le mathata" (Vasquez 1993, ditsebe. 209).[11][12] Dikolo tsa botlhe gantsi di a ganetsanwa ka ntlha ya "tlhagiso ya lenane-tiragalo", segolo thata mo dingangisanong tsa gore a go rutwe kharikhulamo ya sedumedi kgotsa ya selefatshe.[13] Go rotloetsa thulaganyo ya letsatsi ke selo se se tlwaelegileng fa motho a le mo tikologong ya botlhe, mme dikolo di na le maatla a a kgethegileng mo ntlheng eo.

Kgopolo nngwe e e seng ya maemo ya setšhaba ke ya ga Kirk Hallahan, porofesa kwa Colorado State University, yo o tlhalosang setšhaba jaaka "setlhopha sa batho ba ba amanang le mokgatlho, ba ba supang selekanyo se se farologaneng sa go nna matlhagatlhaga, le ba ba ka nnang (kgotsa ba ba ka nnang ba se ka ba nna) go dirisana le ba bangwe malebana le kamano ya bone le mokgatlho". [14]

Pampiri ya ga Samuel Mateus ya 2011 ya "Public as Social Experience" e ne ya akanya go leba kgopolo ka tsela e nngwe: setšhaba "ga se bareetsi fela ba ba bopilweng ke badirisi ba metswedi ya tshedimosetso e bile ga se fela setheo se se nang le tlhaloganyo se se tshwaelang sa Public Sphere". O ne a re "kgang eno gape e tshwanetse go lejwa go ya ka molaomotheo wa go dira gore batho ba itse, go na le go tshwaya diphoso le go tsietsa batho ka go ba buelela (...). Go ya ka seno, setšhaba se ka lejwa jaaka ditlamorago tsa ditiro tsa loago tse di dirwang ke batho ba ba arolelanang ditshwantshetso le maikutlo a a tshwanang mo setšhabeng. Fa go buiwa ka ditlhaka tse dinnye, kgopolo eno ke ya batho ba ba batlang go nna le maikutlo a go nna karolo ya batho ba bangwe. Ka jalo, go ya ka pono eno, setšhaba e sa ntse e le selo sa konokono mo botshelong jwa loago le fa gone e le ka tsela e e farologaneng fa go bapisiwa le ya Lekgolo la bo18 la Dingwaga ya Setšhaba ya Setšhaba. O kaya bogolo diteng tsa loago le dipopego tse go agilweng dikarolo tse di latelanang tsa boitemogelo jwa loago mo go tsone". [15]

Tsa loago[fetola | Fetola Motswedi]

Setšhaba sa batho ke ditlhopha tsa batho ba ba kopanngwang ke megopolo e e tshwanang, dikgopolo tse di tshwanang, kana dilo tse ba ratang go itlosa bodutu ka tsone. Ditlhopha tse di golaganeng ke ditlhopha tse di golaganeng tsa batho tse di rulagantsweng sesha mo setšhabeng ka go golaganngwa ga dithekenoloji. Ka jalo, ka nako e le nngwe ke (1) lefelo le le agilweng ka dithekenoloji tse di golaganeng le (2) setlhopha se se akantsweng se se tlhagelelang ka ntlha ya go kopana ga batho, dithekenoloji tse di abelanwang le ditlwaelo tsa bone. [16]

Metswedi[fetola | Fetola Motswedi]

  1. ↑ Heath 2005, pp. 707
  2. ↑ Rawlins & Bowen 2005, pp. 718
  3. ↑ Heath 2005, pp. 707
  4. ↑ Vasquez & Taylor 2001, pp. 139.[1]
  5. ↑ Jahanzsoozi 2006, pp. 65
  6. ↑ Vasquez & Taylor 2001, pp. 140.[2]
  7. ↑ Rawlins & Bowen 2005, pp. 720–721.[3]
  8. ↑ Rawlins & Bowen 2005, pp. 721.[4]
  9. ↑ Rawlins & Bowen 2005, pp. 720–721
  10. ↑ Denise Lavote (November 16, 2013). "A Decade After Massachusetts' Landmark Gay Marriage Ruling, The Gains Are Clear". Huff Post Politics. Archived from the original on 2013-11-19. Retrieved 2013-11-17.[5]
  11. ↑ Vasquez & Taylor 2001, pp. 140.[6]
  12. ↑ Jahanzsoozi 2006, pp. 65.[7]
  13. ↑ Shorto, Russell (February 11, 2010). "How Christian Were the Founders?". The New York Times Magazine. Archived from the original on December 30, 2017. Retrieved May 6, 2018 – via NYTimes.com.[8]
  14. ↑ Jahanzsoozi 2006, pp. 65.[9]
  15. ↑ Mateus, Samuel (2011). "The Public as Social Experience". Comunicação e Sociedade. 19: 275–286. doi:10.17231/comsoc.19(2011).911. hdl:10400.13/2917.[10]
  16. ↑ Varnelis, Kazys (October 31, 2008). "Networked Publics". MIT Press. Archived from the original on June 10, 2017.[11]
Retrieved from "https://tn.wikipedia.org/w/index.php?title=Public&oldid=36235"