Margaret Nasha
| Margaret Nnananyana Nasha | |
|---|---|
| Parliamentary Speaker | |
| Assumed office October 2009 | |
| President | Ian Khama |
| Ka Ga Ena | |
| Mokgatlho | Botswana Democratic Party |
Margaret Nnananyana Nasha (yo o tshotsweng ka Phatwe a le malatsi a marataro 1947)[1][2] ke lepolotiki la mo Botswana, Sebui sa Mme sa ntlha sa palamente ya Botswana.[3][4] O emetse phuthego ya Botswana Democratic Party.[5]
Tiro
[fetola | Fetola Motswedi]Pele fa a tsenelela dipolotiki tsa palamente Nasha e ne e le mmereki wa puso.[3] O tsene pele mo khudutlhamageng ka ngwaga wa 1994, gape le ka ngwaga wa 1999 a fenya ditlhopho tsa bopalamente tsa legare la Gaborone.[3] Nasha o berekile pele e le tona wa pusong ya ga Quett Masire le Festus Mogae,[6] mme gape e le tona wa dikgang tsa botautona le dikokamelo tsa mmuso.[7] Moemedi wa lekoko la Botswana Democratic Party (BDP), Nasha o ne a tlhophiwa go nna sebui morago ga ditlhopho tsa 2009.[8] Morago ga go farologana le Tautona Ian Khama, o ne a latlhegelwa ke tlhopho ya go nna sebui ya BDP e tsewa ke Gladys Kokorwe ka 2014, mme ka 2016 a fapogela kwa lekokong la kganetso la Botswana Movement for Democracy.[9]
Botshelo jwa pele
[fetola | Fetola Motswedi]Nasha o tsholetswe kwa Kanye,[10][2] motsemogolo wa setso wa morafe wa Ngwaketse. Letsatsi la gagwe la matsalo la semmuso ke Phatwe a le malatsi a marataro ka 1947, mme o tlhagisitse dipelaelo ka ga go nepagala ga lone.[11] Mongwe wa bana ba le lesome,[12] Nasha o goletse kwa Johannesburg, Aforika Borwa, a nna le morwadiarraagwe yo motona.[2] O ne a boela kwa Botswana go ya go tsena sekolo se se botlana kwa motseng wa Mmathethe.[11] Mo bukeng ya gagwe ya botshelo, Nasha o ne a gakologelwa gore basetsana ka nako eo ba ne ba rutwa fela go bala le go kwala gore ba kgone go kwalelana le banna ba bone ba isago, ba go neng go akanngwa gore ba tla tshwanelwa ke go fudugela kwa Aforika Borwa go itshedisa.[12]
E re ka rraagwe Nasha a ne a tlhokafala a sa ntse a le monnye, mmaagwe o ne a ya kwa go ba losika lwa gagwe lwa banna gore ba thuse go duelela sekolo sa ga morwadie. Ba ne ba rekisa dingwe tsa dikgomo tsa bone ka go oshaosha go mo letla go fetsa dithuto tsa gagwe tsa sekolo se segolwane. Fa a sena go tswa mo sekolong, Nasha o ne a fudugela kwa Gaborone (motsemogolo wa Botswana) go ya go tsena dithuto kwa Yunibesithing ya Botswana.[2] O ne gape a bona tiro mo dikantorong tsa Radio Botswana, mme moragonyana a tlhatlhosiwa go nna mo phaposing ya dikgang.[2] Nasha o ne a dira jaaka mmegadikgang wa dipolotiki dingwaga di le mmalwa, mme kgabagare a tlogela bobegadikgang go tsenelela tirelo ya setšhaba.[12] Kgatelopele ya gagwe ya seporofešenale e ne e akaretsa go tlhomiwa ga gagwe go nna Mokaedi wa Lephata la Tshedimoso le Ditirelo tsa Kgaso.[2] O ne gape a direla mo tirelong ya bodipolomate jaaka Moemedi Mogolo wa Botswana kwa United Kingdom.[11]
Dipolotiki
[fetola | Fetola Motswedi]1994-2009
[fetola | Fetola Motswedi]E le leloko la phathi e e busang ya Botswana Democratic Party (BDP), Nasha o ne a tsena mo palamenteng ka Phalane 1994, morago ga ditlhopho setshaba tsa 1994. Ga a aka a ema kwa ditlhophong, mme go na le moo o ne a tlhomiwa mo go nngwe ya ditilo di le nne tse di neng di beetswe batlhophiwa ba tautona wa nako yeo (Quett Masire). Dingwaga di le mmalwa moragonyana, Tautona Masire o ne a mo tlhoma mo bodireding jwa gagwe, a na le maikarabelo a puso ya selegae, lefatshe le matlo.[13] O ne a tsweledisa boTona fa Masire a ne a emisediwa ka Festus Mogae ka Moranang 1998.[12] Mo ditlhophong setshaba tsa 1999, Nasha o ne a gapa setilo sa Gaborone Central, a fenya Michael Dingake wa phathi ya Botswana Congress Party (BCP). Go ne ga mo letla go tlisiwa mo Palamenteng ka fa tlase ga puso ya go tlhophiwa ka tsela e e kgethegileng ke Tautona Festus Mogae.[14] O ne a fenngwa ke Dumelang Saleshando, ntlhopheng yo mongwe wa BCP, kwa ditlhophong tsa 2004, mme a kgona go nna mo palamenteng jaaka ntlhopheng wa ga Tautona Mogae.[15]
2009–gompieno
[fetola | Fetola Motswedi]Morago ga ditlhopho tsa kakaretso tsa 2009, Nasha o ne a fenya tlhopho ya BDP ya go nna sebui.[16] O ne a tlhophiwa mo maemong ao a sa ganediwe,[3] mme a nna mosadi wa ntlha go nna mo maemong ao.[4] Ka nako ya fa a ne a le sebui, Nasha o ne a tsaya dikgato tsa go nonotsha kgaoganyo ya dithata ya Botswana, a gana ditaelo di le mmalwa go tswa kwa lephateng la khuduthamaga ka maikaelelo a go supa boipuso jwa palamente. Ditiro tse di ne tsa mo tlisa mo kgotlhang le Tautona Ian Khama, fela jaaka karolo ya buka ya gagwe ya botshelo (e e gatisitsweng fa a le mo maemong) e e neng e kgala mokgwa wa gagwe wa boeteledipele.[17] Ka Moranang 2014, Khama o ne a akanyetsa go leka go dira gore Nasha a tlosiwe mo maemong a sebui ka kakanyetso ya go tlhoka tshepo, mme o ne a ntshiwa mo kgangnyeng eo ke bagakolodi ba gagwe, ba ba neng ba re go ka direga gore a se ka a atlega.[18]
Ka Ngwanatsele 2014, morago ga ditlhopho tsa setshaba tsa 2014, BDP e ne ya gana go tlhopha Nasha gape go nna sebui mme boemong jwa seo ya tlhopha Gladys Kokorwe (ntlhopheng yo Tautona Khama a neng a mo rata). Nasha o ne a tlhophiwa gape ke kganetso, mme a fenngwa ke Kokorwe ka pharologanyo ya 41–21.[8] Nasha le ene e ne e le leloko la BDP, mme o ne a sa dumalane le Tautona Khama.[17] Pele ga ditlhopho tsa sebui di diragala, go ne go na le kganetsano ya gore a tlhopho e tshwanetse go tsewa ka lentswe (e e ratwang ke puso) kgotsa ka tlhopho ya sephiri (e e ratwang ke Nasha). Mmueledi-mogolo, yo o neng a emetse puso, o ne a bolela gore Nasha o ne a kgaotsa go nna sebui ka letsatsi la ditlhopho mme ka jalo o ne a sa tlhole a na le lefoko mo tsamaisong ya palamente, mme katlholo ya kgotlatshekelo e ne ya gana ngangisano eno.[19]
Ka Firikgong 2016, Nasha o ne a rola tiro mo BDP go tsenela lekoko la kganetso la Botswana Movement for Democracy (BMD), le le bopang karolo ya kgolagano e e anameng, e leng Umbrella for Democratic Change (UDC).[9]
Ditshedimosetso tse dingwe
[fetola | Fetola Motswedi]Metswedi
[fetola | Fetola Motswedi]- ↑ "Elders stress need for social dialogue". www.thetswanatimes.co.bw. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "Celebrating our heroes and heroines: Dr. Margaret Nasha". Weekend Post. 25 September 2017. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Botswana elects first female Speaker", The Nation (Kenya), 21 October 2009. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 4.0 4.1 "First women speaker for Botswana Parliament", SARDC, October 2009. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ Gabathuse, Ryder; Siki Motshwari Johaness (16 February 2009). "Nasha the BDP "Iron Lady"". Mmegi. http://allafrica.com/stories/200902160308.html.
- ↑ Molefhe, Rampholo (27 February 2009). "Trade proposals pass, Nasha wants her share". Mmegi. http://www.mmegi.bw/index.php?sid=6&aid=15&dir=2009/February/Friday27.
- ↑ "Does finance business suffer in parley with minister not attending?". Mmegi. 21 August 2009. http://www.mmegi.bw/index.php?sid=6&aid=18&dir=2009/August/Friday21.
- ↑ 8.0 8.1 "Kokorwe is new Speaker" Archived 5 March 2016 at the Wayback Machine, Daily News, 12 November 2014. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 9.0 9.1 "Nasha quits BDP, joins UDC", Mmegi Online, 25 January 2016. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ "Mmegi Online :: Issues in education". Mmegi Online. 27 February 2012. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "Book Review: Nasha justifies Khama leadership style", Mmegi Online, 4 April 2014. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 "Botswana Parliament’s Speaker a Well-Loved Woman", Inter Press Service, 11 March 2011. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ "History". www.parliament.gov.bw. Archived from the original on 20 May 2021. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ JOHANNES, RYDER GABATHUSE SIKI MOTSHWARI (19 May 2017). "Mmegi Online :: Khama's fall-out with Nasha". Mmegi Online. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ "Nasha reveals all in serve/kiss-and-tell book", Sunday Standard, 24 March 2014. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ "BDP endorses Nasha for Speaker, Moatlhodi for deputy", Mmegi Online, 21 October 2009. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ 17.0 17.1 "Khama speaks on Masisi, Tshekedi", Weekend Post, 8 December 2014. Retrieved 9 Phalane 2025.
- ↑ "Khama versus Nasha round 3", The Botswana Gazette, 1 May 2014.
- ↑ "Khama loses Nasha battle", Weekend Post, 10 November 2014. Retrieved 9 Phalane 2025.
[[Category:Mapolotiki a Botswana Democratic Party ]]